Folia Theologica et Canonica 1. 23/15 (2012)
IUS CANONICUM - José Miguel Viejo-Ximénez, La Summa Quoniamin Omnibus de Paucapalea: una contribución a la Historia del Derecho Romano - Canónico en la Edad Media
LA SUMMA QUONIAM IN OMNIBUS DE PAUCAPALEA... 159 SQO : Clin 18467, fol. 96rbva Quod uero prêter summam i.1 prêter id quod dedit emolumneta emolumenta sectari sit usuras exigere auctoritate Augustini, Hieronymi Ambrosii et Agathensis concilii declaratur. Cap. Sifeneraueris homines2 i. si tu mutuum dederis et c(etera). Mutuum ex eo dictum quia quod sit meum fiat tuum. Est autem mutuum quod in quantitate consistens a me proficiscitur a3 te eiusdem generis recepturo tantumdem. 1 i.] i. e. Schulte 2 homines — et c(etera)] deest Schulte 3 a] ad Cím Maassen y Schulte remitieron al comentario de Paulo al Edicto, aunque P no copié el fragmento literalmente: «Appellata est autem mutui datio ab eo, quod de meo tuum fit: et ideo, si non faciat tuum, non nascitur obligatio.» {Dig. 12.1.2.2). El unico argumento para preferir este modelo al pasaje paralelo de las Instituciones30 es el comentario final de la SQO sobre la obligación del mutuario —devolver una cosa del mismo género y calidad—, que sintetiza los principios generales de la institúción enunciados en diversos lugares del Digesto31. En el comentario a C.32 q.4 c.15 (= Etim. 9.5.18-19 y 25) las referencias ge- néricas «ut leges dicunt» y «ut lex imperatoria dictat» tampoco sirven de mu- cha ayuda: SQO : Clm 18467, fol. 114ra Cap. Liberi dicti sunt et c(etera) usque deteriorem partem sumit. Intelligendum est, qui de talibus nascuntur1, quales Isidores ait2 de ingenuo3 et de ancilla. Nam aliter falsum esset4, quia, ut leges dicunt, qui de seruos et ingenua nascitur, liber dicitur. Ad quod sciendum, quia, si aliqua ancilla conceperit et pariet libera, partus liber erit6. Item si conceperit7 libera et ancilla pariet, erit liber partus. Item si ancilla conceperit et libera ante partum efficitur et parturi et ancilla, quia ingrata exstitit, partus liber erit. Sufficit enim, ut lex imperatoria dictat, medio tempore liberam matrem fuisse. 1 nascuntur] nascitur Schulte 2 ait] ait scilicet Schulte 3 ingenuo] ingenuo patre Schulte 4 esset] est Schulte ! seruo] serua Schulte ‘ liber erit] trans. Schulte 7 conceperit] concepit Schulte 30 Cf. Inst. 3.14 pr. «Vnde etiam mutuum appellatum sit, quia ita a me tibi datur, ut ex meo tuum fiat. Ex eo contractu nascitur actio quae vocatur condictio». O incluso Isidore de Sevilla: Etim. 5.25.18: «Mutuum appellatum est quia id, quod a me tibi datur, ex meo tuum fit.» 31 La segunda parte del comentario de SQO sepuede inspirar en Paulo (Dig. 12.1.6: «(...) quatenus mutua vice fungantur, quae tantundem praestent».), en Pomponio (Dig. 46.3.80: «(...) veluti cum mutuum dedimus, ut retro pecuniae tantundem solvi debeat.»), o bien en Gayo (Dig. 44.7.1.2-6: «Re contrahitur obligatio mutui datione. Mutui autem datio consistit in his rebus, quae pondere numero mensurave constant, veluti vino oleo frumento pecunia numerata, quas res in hoc damus, ut fiant accipientis, postea alias recepturi eiusdem generis et qualitatis.»).