Circulares literae dioecesanae anno 1915. ad clerum archidioecesis strigoniensis a Joanne Cardinale Csernoch principe primate regni Hungariae et archiepiscopo dimissae
XIX.
169 XIX. Nr. 4584 Arehi- episcopus ad initium anni sehol, de gra vitate muneris eatechi- zandi parvulos. Acerbum furens jam ultra annum belli certamen, prout ex una parte de i die in dies auget numerum adversariorum, . ita ex altera parte majora semper ab omnibus deposcit sacrificia. In ferendis hisce sacrificiis maximo cum gaudio experior quotidie promptissimam tum cleri mei cum fidelis populi voluntatem. Omnes certatim concurrunt, ut sacrificiis allevient sortem fortiter dimicantium, vitam et sanguinem pro patria fundentium filiorum nostrorum, ita ut jure ad illos applicari possint verba scriptoris sacri, qui eneomiis effert Christianos primi aevi, quorum „erat cor unum et anima una“ (A. Ap. 4, 32.). Inter sacrificia, quae a clero nunc deposcuntur, primum certe locum sibi vindicat duplex ille labor et cura pastoralis exinde proveniens, quod multi e junioribus fratribus ad curam pastoralem militarem in castris vel hospitalibus vocati fuerint, quin possibile fuerit locum illorum per alios aptos laboratores in vinea Domini supplere. Immo non tantum horum, sed multis in locis ipsorum quoque docentum in scholis elementaribus vices obire debent, quod illos et praestitisse, cum satisfactione intellexi. Quum vero ita exigente patriae necessitate de die in dies plures ad castra sequenda vocentur et inter hos plurimi quoque patres familias, relictae horum proles majorem in modum excitant caritatem nostram. Harum scholas frequentantium prolium eo majorem nunc curam habere debemus, cum ipsae quasi semior- phanae sint, calore caritatis paternae destitutae nobisque ipsis dictam esse debemus adhortationem Spiritus Sancti: „Or- phano tu eris adjutor.“ (Ps. 10, 14.). Multiplici equidem modo parvulis his servitia caritatis et sollicitudinis pastoralis impendere possumus; maxime autem in scholis, sedulo illos pascentes pabulo doctrinae sanae, ut, in quantum a nobis dependet, ne unus quidem sit, de quo dici queat, parvulum petiisse panem, salutarem scilicet in rebus fidei instructionem et non fuisse qui frangeret illi. (Lam. Jerem. 4, 4.). Quanta cura vocatos in vineam Domini praecipue hisce gravissimis generalis convulsionis temporibus, salvandarum animarum operi accinctos esse deceat oporteat- que neminem Vestrum VV. FF. latere mihi persuasum est. Cum tamen vastissimus hic promovendae salutis fidelium labor in plurimos sit divisus ramos alternis temporibus alterne curandos, cumque porro connexionis, quam hi rami ad invicem habent, ea sit ratio, ut quidam eorum prosperae adversaeve, quam nacti 27
