Circulares literae dioecesanae anno 1908 ad clerum archidioecesis strigoniensis a Claudio Francisco Cardinale Vaszary principe primate regni Hungariae et archiepiscopo dimissae
II.
11 subditorum. Ut inferius patebit, in nova disciplina tantum licentia et non delegatione opus est, ut fideles alicujus parochi in aliena parochia matrimonium et valide et licite contrahant. Ne autem validitas matrimoniorum ex defectu legitimae delegationis pericli- tetur, strictissime injungimus DD. parochis et administratoribus, ut cooperatoribus suis, quatenus hac in functione eorum auxilio uti volunt, expressam semper tribuant sive viva voce sive in scriptis delegationem ad assistendum matrimoniis. Praecipimus praeterea, ut in matricula copulatorum, si matrimonio ex delegatione parochi cooperator assistat, semper adno- tetur haec circumstantia hoc ferme modo: Sacerdos copulans: ex delegatione parochi N. N. cooperator. 3. Ad valorem sponsalium hucadus- que nulla forma aut solemnitas requirebatur, neque praesentia parochi aut testium necessaria erat, sed sufficiebat promissio mutua de futuro matrimonio undequaque valido ac licito qualibet ratione manifestata. Novum Decretum e contra, ne varia incommoda ac pericula ex sponsalibus absque solemnitate privatim tantum initis orirentur, statuit, ut exinde a 19. Aprilis anni 1908 ea tantum sponsalia coram Ecclesia valorem juridicum haberent, quae fiunt: a) per contractum scriptum; b) in praesentia, parochi aut saltem duorum testium; c) cum subscriptione tam partium, quam parochi aut duorum testium. Testes igitur pro conficiendo instrumento validorum sponsalium juxta novum Decretum semper requiruntur. Si adest testis qualificatus, autorisabilis sc. parochus aut loci Ordinarius, alii testes non sunt necessarii. Si autem absque parocho conficitur contractus scriptus sponsalium, tunc duo testes requiruntur, imo si una vel altera pars scribere nesciat, tres adhibendi sunt testes et insuper haec circumstantia (partem vel partes artem scribendi ignorare) in contractu adnotari debet. Testis qualificatus sc. parochus aut loci Ordinarius, in vicem sui alium sacerdotem ad subsignandum contractum sponsalium delegare vix valet, cum Decretum facultatem delegandi parochis aut locorum Ordinariis tantum relate ad matrimonia concedere videatur. Quapropter si cooperator vel alius quilibet sacerdos, qui munere parochi non fungitur, qua testis in exarando instrumento sponsalium adhibetur, tunc pro validitate sponsalium secundus adhuc testis sive sacerdos sive laicus vocetur ad contractum subsignandum. Praecipimus autem, ut exemplar contractus sponsalium in archivo parochiali custodiatur et ea, quae hunc contractum respiciunt, speciali libro seu matriculae sponsalium in hunc finem conficiendo inferantur. Liber sponsalium has rubricas complectatur: nomen et cognomen sponsorum, religio sponsorum, domicilium eorum, nomen et cognomen testium, animadversiones ; in hac ultima notetur annus et numerus, sub quo contractus sponsalium in archivo parochiali repositus est. In sequelam hujus ordinis moneantur fideles, ut si contractus sponsalium inire cupiunt, hos contractus in quantum fieri potest in praesentia parochi exarari curent comparendo in officio parochiali, — non vero in ecclesia. Moneantur insuper fideles, ut si hujusmodi contractus absque parocho in praesentia duorum respective trium testium exarentur, contractus pro
