Circulares literae dioecesanae anno 1900 ad clerum archidioecesis strigoniensis a Claudio Francisco Cardinale Vaszary principe primate regni Hungariae et archiepiscopo dimissae
V.
33 gatio multo maior est, ex quo tempore societate humana perturbata in maligno et incerto positi sumus, ut ubique in laqueum cadere et impetibus obnoxii esse possimus.“ „In doctrina. Clerus, si adversus conatus infidelitatis et haeresisj fidem catholicam eversuros haesitaret et segnis esset, crimen committeret. In tanta inundatione errorum, in tanta collisione opinionum non potest oblivisci suae missionis, cuius est defendere dogmata impugnata, moralem in obscoenos risus deflexam, iustitiam tam saepe parum intellectam. Cleri est, se opponere instar molis et aggeris errori irrumpenti et haeresis ficti simulatique vultus; cleri est, custodire actionem adiutorum impietatis, qui ad fidem et honestatem huius regionis catholicae impetum faciunt; cleri est, animos eorum integumentis dissimulationis evolvere nudareque et fallacias detegere; cleri est, simplices firmare, timidis animum addere, caecis oculos aperire. Eruditio levis, scientia cotidiana ad haec prorsus non sufficit: opus est studiis j solidis, profundis et perpetuis, ut breviter dicam, summa doctrina, quae ad pugnandum contra subtilitatem et singularem astutiam nostrorum adversariorum idonea est . . .“ „In integritate. Nihil gravitatem huius consilii plus comprobat quam tristis cognitio eorum, quae circa nos fiunt. Videmusne, vitam laxam quorumdam ecclesiasticorum causam esse male interpretandi et contemnendi ministerii eorum et | occasionem scandalorum? Si homines ingeniosi et memoratu digni interdum superiorem ordinem militiae sanctae deserunt et seditionem faciunt contra Ecclesiam, quae mater, quanto est amore, eos regimini et saluti animarum praeposuit, defectio eorum errorque persaepe nonnisi ab immodestia ei ab malis moribus initium sumit...“ „In gravitate. Gravitas mores intelligendi sunt severi, moderati, pudici, qui ministri fidelis et prudentis sunt, quem Deus ad gubernandam familiam suam elegit. Hic vere gratias agens Deo, qui eum ad tantum honorem elevare dignatus est, debet se praebere fidelem in omnibus officiis, simul modestum, prudentemque in omnibus actionibus suis; non licet ei sordidis libidinibus servire, nec praecipitem esse in verba iniuriosa et profusa ; debet se praebere indulgentem malis et vitiis aliorum ; facere cuicunque quantum bonum potest, sui immemor, sine ostentatione, servans semper integrum honorem sui muneris et suae sublimis dignitatis ..." Nunc venimus ad vos, filii dilecti cleri franco- gallici, et confidimus, fore ut Nostra praescripta et consilia, suggesta solum a Nostra paterna benevolentia, intelligantur et ita accipiantur, quo animo gravitate hasce litteras ad Vos scripsimus. Multa a vobis speramus, cum Deus omnibus donis et virtutibus, quae ad magnas et sanctas res ob bonum Ecclesiae et societatis efficiendas necessariae sunt copiose vos auxerit. Optamus, ne quis vestrum se contaminari patiatur eis vitiis, quibus splendor muneris sacerdotalis minuitur et labores irritantur. Haec tempora tristia sunt, futura autem obscuriora et atrociora; horribilem enim crisim rerum socialium annuntiare videntur. Necesse est igitur, ut occassionibus quibusdam datis diximus, nos efficere, ut salutares rationes religionis, et ius- titiae, charitatis, reverentiae et officii plurimum valeant. Nostrum est eis plene imbuere animos praecipue eorum, qui vinculis infidelitatis obstricti sunt, vel funestis cupiditatibus agitantur, regnum deferre gratiae et paci divini Redemptoris nostri, qui est Lumen, Resurrectio et Vita, et cum eo omnes homines unire, qui inevitabilibus differentiis separantur. His temporibus nulla unquam magis exegerunt concursum et studium sacerdotum singularium, plenorum fidei, discretionis, zeli, qui dulcedine et fortitudine Jesu Christi flagrantes, cuius veri legati sunt, „pro Christo legatione fungimur“,1 impavide et constanter veritates aeternas, quae animis ubera semina virtutum sunt, annuntiant. Munus eorum laboriosum erit, saepe etiam difficile, imprimis in regionibus vel apud nationes, quae curis terrestribus occupatae Dei et sanctae religionis oblitae sunt. Sed humanus, comis, infatigabilis sacerdotis labor gratia divina adiutus efficiet, ut omnibus temporibus fecit, incredibilia prodigia resurrectionis. Quam laetissimam spem Nos toto pectore et gaudio ineffabili prosequimur, cum ex animo, fratres venerabiles, clero et omnibus catholicis Galliae Apostolicam benedictionem impertimur. Datum Romae, apud S. Petrum die VIII. Septembris anno MDCCCXIX, Pontificatus Nostri vicesimo secundo. LEO PP. XIII. 1 II. Cor. V., 20. 6
