Circulares litterae dioecesanae anno 1869. ad clerum archi-dioecesis strigoniensis dimissae a principe primate regni Hungariae et archi-episcopo Joanne Simor

Nr. XXIV.

126

et ad quem prostrandum vocatur, est negatio systematica omnis revelationis supernatu- ralis, omnis proin etiam ordinis salutis supernaturalis, non minus etiam negatio omnium mediorum conservandae et propagandae revelationi supernaturali inservientium, negatio proin quoque ipsius verbi divini scripti, nec non etiam magisterii a Deo constituti et suffulti. — Systema hoc nihil ceu verum, ac reale recognoscit nisi naturam, et ordinem naturae solum, ad cujus cognitionem quivis hominum duce sola ratione pertingere queat. Error hic absolutam praedicat rationis humanae sufficientiam, praeter rationem omnem alium cognoscendae veritatis inficiatur fontem, ac proin necessario ad dei- ficationem naturae et rationis disponit. Deum in revelatione loquentem ideo scioli nostrorum dierum negare videntur, ut ipsi quo impudentius garrire queant. Perniciosa haec doctrina simillima sermoni serpentis in paradiso ad fragilemEvam directo, Christianismum a sedibus imis evertit.

Sine revelationis supernaturalis auxilio ipsae rationis veritates fundamentales, quibus non modo hominis dignitas, sed societatis quoque humanae stabilitas, quibus jus, libertas, moralitás et omnis legitima fulcitur auctoritas, spississimis involvuntur tenebris, locumque earum monstra occupant errorum. Et corruptio harum veritatum nostris diebus supremum reapse attigit apicem. — Profligato enim, qui adusque viguerat, pantheismo, hodie jam materialismus dirum in mentes multorum, qui docti videri volunt, exercet dominium, materitaiismus, qui atheismi forma abjectissima, et gradus infimus reputatur aberrationis illius, in quam spiritus hominis per falsam, ac ad barbariem revehentem culturam, nostris diebus delapsus est. Cum insipiente S. Scripturae innumeri hodie reboant: non est Deus! anima non existit, solae nonnisi existunt substantiae materiales et vires tum phisicae quum chemicae naturae insitae. — Hominem ajunt si- bimet ipsi illudere dum „cogitare“ et „velle“ suam spiritualem operationem esse opinatur, cogitationem et voluntatem aliquid esse corporalis, productum operantis cerebri, quod pari cum hominis intestinis operetur necessitate. Hae sunt in nucleo pestiferae materialismi doctrinae fundamentales. — Practica hujus doctrinae consectaria non minus perniciosa ac abominabilia accipite.

Si Deus non existit, omnis religio mera dementia est; religio enim cultum Dei designat. In casu hoc religio non modo superflua sed et nociva est, hominibus proin in perfectione continue progredientibus eo cumprimis enitendum foret, ut religio magis magisque evanescat et e moribus et conscientia populorum eradatur. Hinc est quod materialistae hodie clamitent: optimam societatis publicae rationem, civi- lemque progressum omnino requirere, ut humana societas constituatur et gubernetur, nullo habito ad religionem respectu, ac si ea non existeret, et hinc explicandum odium illud implacabile, quo materialismi fautores in doctrinam Christi et Ecclesiam catholicam, validissimum quippe religionis praesidium, feruntur, quodve lubenti prorsus animo cordibus cunctorum mortalium instillare eoque omnium animos saturare optarent. — Quod mirum sane est: homines enim omnium temporum, etsi obtutu religionis in innumeras pene partes abierint, in necessitate tamen religionis adstruenda consonam tenuisse sententiam animadvertimus. Tam alte veritas haec mentibus mortalium insederat, ut ne increduli quidem nostrorum dierum, quorum adinstar stellae corruscae illuminati hodie coece vestigia premunt, hanc veritatem pernegare praesumerent. Ipse etiam qui prima confoederatorum