Opinio Excelsae Regnicolaris-Deputationis motivis suffulta, pro pertractandis in consequentiam Articuli 67: 1790/1 elaboratis Systematicis Operatis Articulo 8. 1827. exmissae circa objecta Rei Literariae. / Posonii / in Typographia S. Ludovici Weber / 1831
De Gymnasii
42 vetus tantum denominatio unius altcriusve modernae Regionis aut Urbis sumitur, brevis horum velut o transitu commemoratio adolescentem tantopere non gravat. Ast paulo solidius veteris geographiae studium simul cum moderna iunctum, nonnihil difficilius ac salebrosius est, et ideo privatae ad altiorem eruditionem contendentium industriae relinquendum. Mutatio igitur hic intervenire debet. §. 100. In Scholis grammaticis prima Geographiae elementa memoriae puerorum inserta fuerunt, hic jam initium ducetur a generalibus Geographiae principiis, explicabunturque structura et usus globi terrestris et sphaerae armillatis. Dein in Mappa exhibentur quinque orbis partes, speciatim vero llegna et Provinciae Europae. Veteris autem Geographiae praecognita ad ea solum explananda restringentur , quae Authoribus Classicis intelligendis necessaria sunt. §. 107. Declamationes publicae Juventuti sunt omnino necessariae, cum paucis a natura sit datum, ut publicis in Conventibus posito metu ad concionem dicere audeant, amplaque semet, in publicis Tribunalibus, Comitatuum Consessibus, mt ipsis etiam Regni Comitiis offerat occasio, sensa animi prompte expedite^ue proferendi. Unde publicae hujusmodi declamationes in Lingua tam latina quam íuingarica fiant, atque Exercitationes potissimum in quibus peculiaris industria elucet, interventa praevie Magistri censura, publice recitentur. Ultra haec per autlrores meritissimos Operis sub revisione constituti , circa studia Gymnasiorum generatim sancita, adest tamen per generalem normam supra defixam, provocata necessitas additamenti, unius quidem : quod numerum studiorum Linguae bungaricae ct Elementorum Geometriae accessione, non tamen sine adeomodo temperamento auget; alterius quod universas hujus Classium disciplinas vehiculo linguae latinae tradendas et recitandas disponat, exceptione unice pro Historia patria, lingua etiam patria docenda excipiendaque concessa. Novi ergo erunt §§-hi: §. 108. Linguae hnngarice grammaticalia praecepta, institutio praecedentis Quadriennii jam exhausit; occupabuntur proin tyrones Scholarum Humaniorum, formando, authorum lectione, variaque scribendi exercitatione, sublimiori stylo, deducendisque longioribus narrationibus, chriis, et sermonibus, aut quibus blandus arridet Apollo, levioribus etiam concinnandis versiculis, materiam declamationis publicae daturis. §. 109. Elementis Geometriae Juvenum ingenia ad recte cogitandum, verasque de rebus notiones formandas , mire figuntur. Ea proin alteri Humaniorum Classi proponenda sunt; verum ne Juvenes plus justo gravenlur, princeps in eo versabitur cura, ut illae duntaxat proponantur definitiones et problemata, quorum adplicationes et resolutiones in vita communi usum habeant, ut nimirum* alumni modos dimetiendi in commercio civili occurentes, vel ipsi exequi, vel certe solide dijudicare condiscant. §. 110. Tradentur vero universae utriusque Humanitatis Classis disciplinae, vehiculo Linguae latinae, excepta Historia Patriae, quam idiomate llungarico explanabunt Professores, excipientque pariter a discipulis. Caput II. De norma Studiorum in Scliola Humanitatis Anno primo. §• 111. Biennium Gymnasiorum Studiis Humanitatis destinatum, in qiiatuor Semestria dividere placuit, tam ut elapso quovis Semestri instituenda tenta-
