Bugát Pál - Flór Ferenc: Orvosi Tár, Új folyamat 7. félév, 1-25. sz. (1841)
1-7. szám
( 17 ) . nomenorum e propositi) extricatoruni, objecta varié tractando, fine eliciendoruni phoenonienorum. *) Lt vero observationes et experiments rite instituantur, et scientiaruni promoveant increinenta , in illas indagare oportet causas, quae pboenomena observationibus et experiiuentis capta produxerunf, quo ex identitate et analógia phoenomenorum, ad identitatem causaruin excitantium inductione concludere valeamus; porro, pro observationibus et experimentis debite instituendis, patientia,f attentio diuturna, acies sensuum externorum, et judicium sanum requiruntur , quo phoenomena rite combinari, et ex iis ideae et conclusiones derivari possint, correlationem inprimis inter causam et effectual sedulo, et rigorose investigare oportet, etenim, non quod cuiquo antecedit ei causa est, sed quod efficienter antecedil. Ex observationibus et experimentis inductione et analógia derivata notio de objectis et relatione inter causas et phoenomena vigente , dicitur experienlia , quae si genuina , ratione et eruditione fulcita fuerit , rationalis empyria audit. Observationibus, experimentis, et experientiae, origo et incrementuin tani medicináé, quam universae scientiao naturae adtribui debent. Omnes theoriae medicinae , experientiae ratione fulcitae inniti debent, non vagis speculationibus et falsis suppositis e phantasia exaltata dima*) Itifans adliuc vagiens evolutis sensibus externis, jam oblectatur objectis illis naturae, quae visum, auditumquc grate adficiunt; colore, nitore, et sono corporura excitatur ad objecta observanda. Impressiones sensibus extemis éusceptae , propagantur iu cercbrurn , in quo excitatur imago objecii scnsationem exciiantis, seu idea illi us. Modiiicationes in cominuni sensoi'io a perceptis stimulis ortae relinquunt impressiones , quae renovari valent, et perceptas ideas revocant , et hoc est memoria. Exordia itaque fjcultatum intellectualium radicuntur in observationibus, liae excitant memóriám , quam excipiunt rcliquae facultates intelleduales nobiliss/mae , intelligo rationem, sapientiam, judicium. 2
