KOZÁKY ISTVÁN: A HALÁLTÁNCOK TÖRTÉNETE I. / Bibliotheca Humanitatis Historica - A Magyar Nemzeti Múzeum művelődéstörténeti kiadványai 1. (Budapest, 1936)

DRITTER TEIL. Entwicklung der Todes-Tanz- und Toten-Tanz-Motive in der lehrhaften Dichtung des Mittel-alters und in den Urtypen der Todes- und Toten-Legenden - ZWEITER ABSCHNITT. Grundformen der Todes- und Toten-Legenden

— 26Ó — culpa langit animam, per quam imperatur

1 quidquid caro fragilis vivens operatur. 35. Peccat tarnen gravius,

2 dico, mihi crede, carnis sequens libitum fragilis et foedae ; rodunt mea latera vermes in hac aede

: jam quid loquar amplius ?

3 Anima, recede"". (Anima

:) 36. Adhuc dixit Anima : „„Tecum

4 volo stare, et, tua, si potero, dicta retractare ;

5 ut quod mihi loqueris, Corpus, tarn amare, volens mihi penitus culpam imputare

! 37. 0 Caro miserrima ! quae vivens fuisti stulta, vana, fragilis,

6 a quo didicisti verba tarn acerrima, quae jam protulisti ? Attamen in pluribus recte respondisti. 38. Illud esse consonum, scio, veritati; restitisse debui

7 tuae voluntati

; sed tua fragilitas, prona voluptati, nugis mundi dedita, noluit haec

8 pati.

9 39. Quando te volueram, Caro, castigare verbere, vigiliis, vel fame

1

0 domare, mox te mundi vanitas coepit effrenare

11 et illius frivolis coégit vacare. 40. Et ita dominium de me suscepisti, ac proditrix domestica sic mihi fuisti,

12 per mundi blanditias me post te traxisti, et peccati puteo

1

3 dulciter mersisti. 41. Scio

1

4 me culpabilem ; nam in hoc erravi, quod, cum essem domina, te non refrenavi

; sed, cum me deceperis

1

5 fraude tarn suavi, credo quod deliqueras poena

1

6 magis gravi. 42. Si mundi delicias, dolos machinantis

17 despexisses, fatua, sic

1

8 et incantantis Daemonis astutias, et Altitonantis

19 adhaesisses monitis, essemus cum Sanctis. 43. Sed cum tibi pridie mundi fraus arrisit, et vitam diuturnam firmiter promisit, W. 1 animam, quae praemeditatur 2 Peccasti tu gravius, 3 jam non loquar amplius, 4 Cui dixit anima : „„Adhuc 5 et, dum tempus habeo, tecum disputare, 6 et íallax et fatua, 7 obesse debueram 8 hoc 9 Str. 38 erweitert

: erimus penitus ergo condemnati. 1

0 fame vel vigiliis, vel verbere 1

1 adulare 1

2 familiaris proditrix tu mihi fuisti, 1

3 et in peccati puteum 1

4 Sed scio 1

5 quia me deceperas 1

6 culpa 1

7 Si mundi blanditias et dolos adulantis 1

8 sed 1

9 daemonis blanditias, sed et celsi Tonantis mori non putaveras, sed mors hoc elisit, quando de palatio ad tumbam te misit.

2" 44. Hominum fallentium

2

1 mundus habet morem ; quos magis amplectitur, quibus dat honorem, iílos fallit citius per juris

2

2 rigorem, et dat post delicias vermes et foetorem. 45. Qui tibi, dum vixeras, amici fuere, jacentem in tumulo nolunt te videre"". Corpus, hod

3 intelligens, statim coepit flere, et verbis humilibus ita respondere

: (Corpus

:) 46. „„Qui vivendo potui multis imperare,

24 aurum, gemmas, praedia, nummos congregare, castella construere, gentes judicare, putasne quod credidi tumulum intrare ? 47. Non

: sed modo video, et mihi

2

5 darum, quod nec auri dominus, nec divitiarum, nec vis, nec potentia, nec genus praeclarum mortis possunt fugere tumulum amarum. 48. Ambo quidem

2

6 possumus a Deo culpari, et debemus utique, sed non culpa pari

; tibi culpa gravior debet imputari

: multis rationibus potest hoc probari. 49. A sensato quolibet hoc non ignoratur, jura clamant, ratio pariter testatur ;

27 cui major gratia virtutum donatur, ab eo vult ratio quod plus exigatur. 50. Vitam et memóriám, sed et intellectual tibi dedit Dominus sensumque perfectum, quibus tu compescere deberes affectum pravum, et dirigere quod non erat rectum.

2

8 51. Postquam tot virtutibus ornata

2

9 fuisti, et tu mihi fatue pronam te dedisti, meisque blanditiis minus

3" restitisti, satis liquet omnibus quod plus deliquisti. 52. Addo, licet referam corde nunc amaro, quod jam mihi patens est argumento claro :

31 exeunte spiritu a carne, quid caro ?

32 movetne se postmodum, vel cito, vel raro ?

3

3 W. 2

0 de palatio tumulo transmisit. — Personifikation des Todes. 2

1 Hominum fallacium (?) 2

2 necis — Der Lohn der Welt : Gisant-Typ. 2

3 haec 2

4 Ein toter König. 2

5 et est mihi — Aufzählung der Nichtigkeiten. 2

0 Ambo, dico, 2

7 tuque scis peroptime, rem litera testatur 2

8 dirigere quicquid erat rectum. 2

9 dotata 3

0 nunquam 3

1 Zeile 1—2, Str. 52.: Corpus dicit iterum corde cum amaro, :/„„Die mihi, si noveris, argumento claro, 3

2 quid est caro ? 3

3 movetne se postea cito, sive raro ? »