A Közlekedési Múzeum Évkönyve 3. 1974-1975 (1977)

III. RÉSZ • A Közlekedési Múzeum gyűjteményeiből 355 - Resumo 496

raportas pri la agado de laborkomisiono, kies celo estas la internácia komparado de la muzeologiaj fakesprimoj, ilia ekzegezo kaj unuecigo. La eseo de József Bíró prilaboras la rolon de sipado en la trafiko de Hungario en la lasta triono de la 18-ajarcento. ôi konigas la eksperimentojn celantaj plibonigi la šipvojojn, la enkondukigon de novaj šipadiloj kaj šiptipoj, la ekprosperon de riverega vartransporto kaj la iniciatojn celantaj ekfunkciigi la internacian riveran-maran vartrafikon. En la fabrikado de jungitaj veturiloj estas en Hungario tradicioj retroetendantaj gis la mezepoko. Sur la tereno de êarofabrika industrio evoluiginta en la 19-a jarcento la plej grandajn sukcesojn atingis la carfabriko Kälber. La eseo de Károly Jordán kaj de Kócziánné Erzsébet Szentpéteri prilaboras la historion de la fabriko kaj gian laboron de la fondigo gis la ceso okazinta inter la du mondmilitoj. En 1896 ekfunkciis la unua subtera fervojo de la kontinento Eüropo en Budapešto. La eseo de d-rino Ágnes Medveczki prilaboras la historion de planado kaj konstruado de specifaj subiraj haloj de tiu ci fervojo, ludantaj memorindan rolon en la urbobildo de malnova Budapešto. La laborajo de István Tisza, „Malnova enciklopedio defervojajfakkonoj, I-a serio de Trafika Fakbiblioteko" détale konigas la 36 volumojn kaj historion de eldono de serio signifa el fakliteratura vidpunkto, eldonita en la jaroj post la jarcentšango en Hungario. En Budapešto en la evoluigo de taksiotrafiko ekfunkciinta antaü la unua mondmilito ludis signifan rolon la taksio-malgrandindustriuloj. La eseo de Sándor Bálint „Blutaksio-Rugtaksio" - surbaze de detalaj fontoesploroj - prilaboras la historion de funkciado, fondigo kaj sangoj de organizajoj de luêaro- industriuloj kaj taksio industriuloj gis 1949, kiam iliajn taskojn transprenis la štata taksiotrafiko. La eldonafoj de hungaraj lokomotivestro-asocioj okupis specifan rolon en la patrolanda trafika fakliteraturo. La historion de tiaj eldonajoj (poškalendaroj, gazetoj, almanakoj) prilaboras la eseo de Jolán Barkóczi. La IH-a parto de la jarlibro konigas - generale en kadro de mallongaj komunikajoj - tiujn objektojn de kolektajoj de Trafika Muzeo famajn el trafïkhistoria au muzeologia vidpunkto, kiuj en la antaùaj du jarlibroj ankora ne trovigas. La pelj malnova šipada memorajo de la Muzeo estas ankro trovita en la fluejo de la Danubo, devenanta el la 18-ajarcento (József Bíró) Unu el la plej interesaj kaj plej malnovaj objektoj estas la modelo de ponto če Aranyospatak (Transilvanio) farita el ligno kaj la kopio de gia memortabulo, kiu nun estas konstruita en la muro de muzeokonstruajo (Ottó Petrik). Dum la rekonstruo de stacio Budapest-Déli (Suda stacio) antaü nelonge estas retrovita la fondštono de la stacio, kies stanocilindro enhavis valorajn dokumentojn el trafikhistoria vidpunkto. (D-ro Ákos Vaszkó). Memorinda objekto de publikvoja kolektajo de Muzeo estas la publikvoja mejloštono če Újszőny (Komárom) devananta el la pasinta jarcento, kiu estas nun videbla en subciela ekspozicio (D-ro István Jasinszky). Specife valóra objekto estis la pasintjarcenta pasagervagono de Fervojo Mohács-Pécs el la originalaj fervojaj veturiloj, kiu estis renovigita en la proksima pasinto (Mariann Koltai). La modeloj de malnovaj vapor- kaj elektra lokomotivoj de Budapešta dentrela fervojo - kiuj estis pretigitaj en la proksima pasinto-valore kompletigis la modelserion de urbtrafika kolektajo (D-rino Ágnes Medveczki). Al la plej gravaj dokumentoj de konstruo de Budapešta miljarfesta subtera fervojo apartenas la konstrua taglibro el 1894 (D-rino Ágnes Medveczki). Unu el la plej belaj objektoj de jungveturiloj estas videbla en la ôaromuzeo en Parád, paradkalešo farita en la carofabriko Kölber je la fino de la pasinta jarcento (Károly Jordán-Kócziánné Erzsébet Szentpéteri). Grava kaj memorinda objekto de historio de hungara aviado estas la aviadilo planita de Árpád Lampich nomita L-2 „Róma", kiu estis rekonstruita en la proksima pasinto (Pál Rév). La apero de personaütomobilo Magomobil estis grava evento en la historio de la hungara a tomobilismo, gi havis grandan rolon ankau en la evoluo de taksiotrafiko. ôi estas nun valóra objekto de kolektajo de la Muzeo (Sándor Bálint). La materialon de IH-a parto de jarlibro kompletigas la katalogo pri staciaj sekurilinstalajoj de Hungaraj Statfervojoj, kiu informas pri aparta kolektajo de biblioteko de Muzeo (Jolán Barkóczi). Je la fino de la volumo estas trovebla bibliografiu, kiu vicigas la verkojn de kunlaborantoj de la Muzeo publikitajn en la jaroj 1974-1975. (D-rino Istvánné Dienes). La jarlibron redaktis D-ro Béla Czére.