Budapest Régiségei 15. (1950)
Pataki Vidor: A budai vár középkori helyrajza 239-299
t JEGYZETEK A BUDAI VÁR KÖZÉPKORI HELYRAJZA C. TANULMÁNYHOZ i Lévén forrásanyagom legnagyobb része maiglan kiadatlan középkori oklevéladat, rekonstrukciós kísérletem bizonyítására és ellenőrzésének lehetővé tételére kötelességemnek éreztem a felhasznált oklevél-szövegrészek közlését (még pedig idézőjelek közt, a kihagyásokat három ponttal : . . . jelezve), mivel pedig a felhasznált oklevelek a legkülönbözőbb levéltárakból valók és jórészüknek Budapesten csak másolata található a Fővárosi levéltár »Középkori Oklevélmásolatok« c. említett gyűjteményében, a felhasznált oklevélszöveg után FOM-rövidítéssel (Fővárosi oklevélmásolatok) jelzem az általam használt okleveleknek a fenti gyűjteményben való megléteiét, ott a keltezés szerint (ezért szedettem az oklevél évszámát feltűnő, dűlt betűkkel), az idézett oklevél másolata könnyen megtalálható. Teljes oklevélközlésről le kellett mondanom, egyrészt tanulmányom terjedelmének korlátozott volta miatt, de főképen azért, mert ez a »Budapest történetének okleveles emlékei« című hivatalos oklevél-publikációnak, amelyből az I. kötet 1936-ban megjelent, hivatásba nyúlt volna bele. 2 »In hoc spatio erant turcico domus aedificatae, quae nunc omnes sunt destructae et to tum spatium in aream pro Parada militare applicatum . . .«Mondja a »Delineatio nonnuïlorum aedificiorum Budensium« c. helyszíni jelentés a. köpcsényi herceg Batthyány-lvt. ".Lad. 23. Fase. 20. N. 6. Lásd a Tanúim. III—112. Karácson Imre : Evlia Cselebi .*, . magyarországi útja 1660—1664. Bp. 1914. 1—242.-— Fortunato da Prati helyszínrajza a Dísz-térről. Köpcsényi herceg Batthyány-lvt. Lad. 23. Fase. 20. No 3. F. 3 1454. nov. 7. A budai Boldogasszony-plébánia cintermében álló Szt. László-kápolna rektora : János jóváhagyja a Váci Miklós aranyműves és az esztergomi Szt. István-prépostság közti házcserét, mert a kápolnának évi 4 forint öfökbér jár e háztól : »... domum lapideam in piatea Sancti Georgii, directe penes portám Judeorum, in acie, in continue vicinitate domus Andrea calcariatoris sitam simulcum loco fundi curie . . . a parte dicte porte annexo . . .« A váci ház pedig : »... fundo curie et domus . . . in hungaricali civitate et terra episcopali Waciensi, in vicinitatibus domorum Benedicti Vincze dicti ab una et Damiani Santha alias Polgár dicti existente . .•.« a káptalan még 434 forintot ráfizet e váci telekre. Veszprémi Kápt. orsz. lvt. Instrum. Regnic. B. 35. FOM. 1455. júl. 14. V. László előtti csereszerződése az esztergomi káptalannak Simon( !) váci ötvössel : »... domo lapidea... in piatea S. Georgii, penes portám Judeorum, in acie, in contigua vicinitate domus Andrée calcariatoris habita ac quondam loco fundi curie a parte dicte porte sito, eidemque domui annexo..« Esztergomi főkápt. m. lvt. Lad. 53. fasc. 3. No 8. FOM. 1451. máj. 9. Buda v. h. e., (Ostfi) Miklós esztergomvári kanonok évi 14 forintért bérbeadja B alistipar Henriknek : »... domum lapideam ... : in piatea Sancti Georgii martiris, a parte meridionali penes portám Judeorum in vicinitate unius parvi loci fundi curie acialis iam ex novo inuro circumventi ab una et domus Andrée calcatoris ( !) ab altera partibus sitam . . .« U. o. L- 53. f. 3. No 10. és 12. FOM. 1457. jún. 1. Buda v. h. e., H. Balistipar a káptalanra hagyja ugyanezt a házat. U. o. L- 25. î. 2. No 8. FOM. 1479. febr. 24. Mátyás király átírja és megerősíti Dénes posztógyártó és Péter nyerges (sellipar) Buda v. h. e. jan. 8-án kelt házosztozkodását : »... domus . . . in theatro Sancti Georgii, in vicinitate domorum a superiori Vlrici cantrifusoris et Bartholomei Dragffy ab inferioribus sita . . .« ab uno angulari lapide wlgo horogkew in ipsorum Curia, a muro anterirori inter ipsos per medium erecto incipiendo et directe usque ad murum civitatis ubi similiter lapis angularis existit descendendo, ita, quod locus secreti protunc ibidem existens integraliter predicte domui prenominati Dionisii . . . cedat ; reliqua vero partium, a parte meridionali Petri selliparis existât. . .« Gróf Erdődy lvt. Galgóc. Lad. 37. Fase 1. No 5. FOM. 1487. dpr. 24. Buda v. h. e. Prokop késgyártő János fia késgyártó 83 és fél forintért s az esztergomi káptalannak fizetendő évi 4 forint örökbérért eladja Olasz Márton szabónak házrészét : »... quasdam portiones domus ... in theatro beati Georgii martiris, in vicinitate domorum magnifici domini Bartholomei Dragffy ab una et alia vero partibus relicta condam Petri cantrifusoris existentís . . . ac retro in curia eiusdem domus sitas . . . primo incipiendo aput quendam arcúm lapideum ad modum porte ultra gradum lapideum ibidem existentem constructam, duas cameras sibi immediate annexas et usque ad hostium gradus per quern ad turrim civitatis ascenditur se pretendentes, quern gradum hostio et atrio ante dictum gradum existente, necnon turri pretacto idem Joannes sibi ipsi . . . reservasset, tandem ascendendo per gradum ligneum in eadem curia iuxta prefatas duas cameras de novo constructum, unum atrium et stubam necnon cameram unacum directa medietate cuiusdam cellarii subtus predictis duabus cameris habiti . . . item et tabulam suam artem sartoriam exprimentem . . . affigendi libera m habeat facultatem . . .« Esztergomi főkápt. m. lvt. Lad. 53. fasc. 3. No 18. FOM. 1504. marc. 13. Buda v. h. e. Sellator Péter özvegye : Katalin és Péter fia bizonyítják, hogy vagy hét évvel ezelőtt 500 forintért eladták házukat Bakócz Tamás bíbornoknak : » ... in theatro Beati Georgii martiris in vicinitatibus domorum heredum condam magnifici domini Bartholomei Dragffy ab una et Gregory Selliparis ab altera partibus habitam . . .« Gróf Erdődy lvt. Monyorókerék. Romer : Arch. Ért. 1877—75. 1521. jún. 12. Bakócz Tamás végrendeletében : »... domum lapideam ante edem divi Georgii contiguam a parte meridionali domini magnifici Joannis Dragffy . ..« Esztergomi főkápt. m. lvt. Lad. 10. fasc. 8. No 6. FOM. 281