Mitteilungen des Österreichischen Staatsarchivs 26. (1973)
KÖFLER, Werner: Beiträge zum Urkundenwesen Meinhards II. in den Jahren 1271 bis 1295
Urkundenwesen Meinhards II. 75 quam futuris ad quos pervenerit presens scriptum, quod ..(1291 Oktober 5, Reg. 726). Der 3. Typus ist nicht mehr so sehr altertümlichen Formen verpflichtet und setzt sich im Laufe der achtziger Jahre immer mehr durch, bis er gegen 1295 hin zum allein herrschenden wird. Zunächst steht auch hier noch die Verbalinvokation am Beginn der Urkunde. Ab 1287 fällt sie weg. Die Urkunde beginnt gleich mit der Intitulatio, das erste Mal noch mit „Nos“ eingeleitet (1287 August 27), und wird mit der Publicatio, häufig verbunden mit einer Grußformel, fortgesetzt. Darauf kann eine kurze Arenga folgen und mit einer Formel wie: „Noverint igitur cuncti presenciam inspectores“ wird auf die Narratio übergeleitet, z. B.: „In nomine domini amen. Nos M. ... notum facimus omnibus presentem paginam inspecturis, quod C....“ (1277 Petersberg—Stams, Reg. 207). „In nomine domini amen. Nos M. ... notum facimus universis presencium inspectoribus tam presentibus quam futuris, quod ...“ (1280 Stams, Reg. 273). „Nos Meinhardus dei gratia Karinthie dux, Tyrolis comes, Tridentine ac Brixinensis ecclesiarum advocatus, tenore presencium recognoscimus profitentes universorum ac singulorum noticie declarantes, quod ...“ (1287 August 27, Reg. 550). „Meinhardus dei gratia ... universis iudicibus, praepositis et officialibus in suo 86) dominio constitutis gratiam suam et omne bonum ...“ (1287 August 9 St. Petersberg, Reg. 545). „Meinhardus dei gratia ... omnibus ad quos presens scriptum pervenerit salutem in domino. Ne gesta presencium a memoria excidant futurorum, sapientium cavit industria per artem et usum nobilem scripturarum. Noverint igitur cuncti presencium inspectores, quod ..(1290 Herbst, Reg. 695). „Meinhardus dei gratia ... omnibus ad quos presens scriptum pervenerit noticiam subscriptorum. Sacram nos delectat religionem plantare et plantatam fovere reputantes ex eo nos altissimo conplacere, cum nostram ad loca deo dedita munificenciam extendimus et ipsorum commoditatibus providemus. Noverint igitur cuncti presencium inspectores, quod nos ...“ (1293 Jänner 24 Stams, Reg. 783). „M... omnibus ad quos presens scriptum pervenerit salutem cum noticia subscriptorum. Cordi nobis est lites sedare et discordias mitigare et eos qui nobis fide dinoscuntur et devocione adherere ad concordie reducere unitatem. Noverint igitur universi presentium inspectores, quod ... (1294 September 28 Kematen, Reg. 887). „M... omnibus ad quos presens scriptum pervenerit salutem cum noticia subscriptorum. Quamquam nostri requirat officium principatus singulorum et universorum paci intendere et tranquillitati, qui in nostrorum dominio distric- tuum continentur, ampliori tamen desiderio trahimur illorum commoditatibus providere, qui contemptis mundi vanitatibus pro domino religionis apicem conscenderunt per quorum eciam potissimum orationum suffragia presentis vite commoda et futura nichilominus consequi premia nos speramus. Noverint igitur cuncti presencium inspectores, quod ...“ (1295 August 6 Petersberg, Reg. 942). Dieser 3. Typus mit seinen zunehmend feierlichen Arengen findet innerhalb der Stamser Ausstellungen die kalligraphischste Ausführung. 8«) Ein augenscheinlicher Hinweis auf Empfängerfertigung!