Notitia hungáriae novae historico geographica (Budapest, 2011)
Matthias Belius: Comitatus Arvensis
70 COMITATUS ARVENSIS PARS GENERALIS intererat, cum adesse homines suos, et in herum inquirere, nunciatur. Iussi, urbem subire, omnium in se oculos convertunt, admirationem his, stuporem illis, neque paucis, metum, incutiunt. Virum statura insignis, robur indomitum, insolens vestis armaque, et longum impedimentorum fturmaf,1 neminem non adtonitum fecit. Pervenere, hoc ordine, usque in regionem collegii; neque loco digressus fuit Entericus, ut praemeditatum facinus, per suos istos, ederet eo opportunius. Ergo, uti venerant, collegium subeunt, Rectorem Magnificum, latina, pro se quisque, adlocutione, honorant; nunciatam, a patre salutem, comprecantur, advectum commeatum, conclamant. Nemo erat, quin novo hoc viso, limphato fieret similis. Subsellia capere iussi, aurem [p. 21.] aliquantisper, disputantibus commodavere. Mox, ex admirantium stupore, facti animosiores, nunc opponentes iuvare, nunc expedire respondentes, nunc iterum monere praesidem. Itaque, facto subito silentio, ut hospitibus, nunquam visis, honor haberetur, solemni ritu, in palaestram disputatoriam, provocantur. Neque segniores Arvenses, post tacitum murmur, aliquot, e tribulibus, deligunt, disputationem exordiuntur. Fit clamor, fit risus, in stuporem hi, in plausus alii rapiuntur, dum, solemnis consessus ille, numquam postea visus amplius, magna, cum singulorum, tum omnium, adprobatione, solveretur, quod antequam fieret, Emericus Thurzo, proceribus Academiae, pubique studiosae, ad praestitutum diem, epulum pronunciavit, tanta demum copia, et adparatu, instructum, qui regiam pompam, aemulari posse videretur. Panis, ferina, vinum, et quod erat cupedia- rum reliquum, mensaeque secundae, ex Hungária advectae. Dum, per plura triclinia discumbebatur, Arvensium hi, cibum, illi ministrabant pocula, fidium cantu, et tibiis utricularibus, convivantium aures, implebant alii. Sublatis mensis, saltus edebatur a nostris, ea pedum artuumque agilitate, idque ad numeros, auditos nunquam, ut satyros lascivire iurasses. Nunc enim, securiculis, nunc frameis, vagina nudatis, instructi, choros ducebant. quas mira celeritate, et sine noxa, iam complodebant invicem, iam intra divaricatos pedes, iterumque super capita, sine ullius, in densissimis saltantium ordinibus, noxa, huc et illuc vibrabant. Tandem, ubi, pluribus diebus, spectaculorum editum satis est, dimissi ad suos Arvenses, ingens sui desiderium post se reliquere. §. III. Iam parcius latina condiscunt Arvensium agrestes: sunt in his viri graves, et agendis rebus idonei: Atque haec quidem, ipsis Wittebergensibus, [p. 22.] ex patrum narratione, haud ignota, in litteras retulisse placuit; partim, ut de Arvensium ingenio constet; partim,2 ne ignoret posteritas, Thurzonum magnificentiam. Nunc, parcius, latina adfectare agrestes, ferunt; sive id suapte culpa faciunt; sive temporum difficultate, quae hominum istud genus, a mansuetioribus musis, ad Cereris, aut Panis obsequia, perpetuo avocat. Neque tamen in rusticis desunt hodieque, viri graves, et usu rerum pollentes, quique, et consilio promti sint, et in agendo, cura atque studio singulari. In his praecipue censueris, Scultetos, sive perpetuos illos vicorum praetores, quibus, seu a regibus priscis, seu ab arcis dominis sua sunt iura peculiaria. Mirareris, quanta eis, apud suos, auctoritas, existimatio apud vicinos. In administrandis certe negotiis, circumspectione et constantia, utuntur, quam, procurationi, etiam summarum rerum, suffecturam possis credere. corr. ex firma (?) 2 corr. expartem
