Somogyi Múzeumok Közleményei 5. (1982)
Boross Marietta: A Kőhegyi szőlőhegyre kiadott rendtartások a 18. századból
120 BOROSS MARIETTA Мариетта Борошш: ПОЛОЖЕНИЯ О КЁХЕДЬСКИХ ВИНОГРАДНИКАХ, ИЗДАННЫЕ В XVIII В. Кёхедьские виноградники, относящиеся к Сантодпусте, а в административном отношении — к Замарди, делили между собой Тиханьское аббатство, замардские крепостные, веспремские, фоксике (шиофокские) и секешфехерварские горожане и дворяне. В 1867 году тиханьский аббат Шамуэль Вайда сформулировал «Артикулюсы» — положения о виноградниках, вменив их соблюдение в обязанность всех владельцев. Склоны холмов, обсаженные виноградом, в большей степени, чем сечные земли (сеча), пользовались определенной самостоятельностью уже в средневековье. Крепостные крестьяне и жители городов и местечек могли считать своей собственностью свои здешние виноградные насаждения и относительно свободно распоряжаться урожаем, помимо оброка и подношений помещикам. Виноградники подпадали под иное правовое и административное уложение, чем другие земельные угодья, поскольку их создание и уход за ними требовал значительно больше труда и специальных знаний. Владельцы MARIETTA BOROSS : REGULAROJ POR LA La vitejon Kőhegy (Ŝtonmonto) apartenanta Szántódpuszta — administre al Zamárdi — posedis dividante inter si la Abatejo de Tihany, la servutuloj de Zamárdi, la civitanoj kaj la nobeloj de Veszprém, Fok (Siófok) kaj Székesfehérvár. En 1867 la abato de Tihany Sámuel Vajda vortumis regularon, "Artikulus-ojn" pri la ordo de la vitejo kaj ĝin faris deviga por êiuj posedantoj de la vitejo. La montoj, priplantitaj per vitoj, jam en la mezepoko havis iaspecan memstarecon kompare al la eksarbejoj. La servutuloj kaj la urbaj, agrikultur-urbaj civitanoj konsideris propra havaĵo la vitejajn bienojn, ili relative libère disponis pri tiuj krom la dekontributo kaj donacoj, kiujnili devis doni al la feŭdosinjoro. La vitejoj havis malsaman juran kaj administran prijuĝon ol la ceteraj agroj, ja ilia estigo kaj kulturado postulis signife pli da laboro kaj fakaj konoj. La vitejposedantoj ĉirkaŭbaris la обносили свои виноградные плантации изгородью, и туда можно было попасть только через ворота. «Артикулюсы» о виноградниках включали обязательства, относящиеся к феодальным повинностям, до мельчайших деталей описывали обязательный порядок и сроки проведения работ, содержали указания о способах борьбы с вредителями, определяли сроки сбора винограда, а также порядок выращивания и время уборки плодов с фруктовых деревьев, высаживаемых между рядами виноградных лоз, а наряду с этим правила и формы поведения на виноградных плантациях. За соблюдением всех этих норм следили судья и мастера-виноградари. В период с 1864 по 1960 год был издан ряд министерских постановлений, регулировавших организацию, права и обязанности окрестных сел. Акты, опубликованные в централизованном порядке, уже почти не затрагивают местную специфику, тем не менее мы можем их рассматривать как преемников «Артикулюсов» XVIII — XIX вв. VITEJO KŐHEGY EN LA 18-A JARCENTO propán areon, kaj oni povis eniri nur tra la pordegoj. La regularoj, "Artikulus-oj" enhavas la devojn pri la feŭdaj servoj. Por la vitejmastroj ili preskribis plej détale la plenumotempon de la jaraj vitejaj laboroj. Ili ordonis pri la prevento kontraŭ la damaĝaj vermoj, ili difinis la tempón de la rikoltó de la vinberoj kaj tiun de la fruktarboj inter la vitoj. Ili okupiĝis aparte kaj detale pri la hereda kaj alpropriga ordo de la vitejoj kaj difinis la formojn de la konduto kaj sinteno sur la vitejo. La plenumon de la preskriboj kontrolis la Montjuĝisto kaj la Montmajstroj. Inter 1894 kaj 1960 aro da ministraj dekretoj reglamentis la organizon, devojn kaj Jurisdiktion de la vitejaj komunumoj. La centraj reguloj havas jam malmulte da lokaj specifecoj. Tarnen ni povas konsideri ilin posteuloj de la "Artikulus-oj" pri vitejoj en la 18—19-aj jarcentoj.
