Waldstein, Francis – Kitabiel, Paul: DESCRIPTIONES ET ICONES PLANTARUM RARARIORUM HUNGARIAE VOL. 2. (1802)

XVI juxta fluvios principes et per demifsiorem partém, Hngarise atque Slavoniae accedentem; nec fertilitate cedit quae in confinio banali et inter Savum ac Dravum e montibus atque collibus in valles fubfederat. Parcior autem acceffit albidae illi ae duriusculae margae atque argillae, quae clivos et colles monticulosque inter Savum et Colapim fitos, ac propagines ab altioribus montibus ad pofteriorem usque demifsas partim conftituit partim operit. Quo altius demum in montes adfcenditur , eo triftior comparet rerum facies: quamquam enim hic in vallibus Ogulinenfi, Gezeranenfi, Briiryenfi, Berlogenfi, Ottochaczenfi, Koreniczenfi et Korbavienfi non defint prata atque agri fertili gleba gaudentes , tamen paulo editiora loca , potiííimum in poítremis duabus, non fecus ac montes ipfi, inter frequentiílima faxa nuda parciííimam habent humum , ut víx nifi in demerfionibus, in quas eam aquae copiofiorern congeíferantj majoris fertilitatis indicia obferves. Licca porro petris et fcopulis adhuc magis horret: humus in hac provincia folö partim arenofo, partim margacéo duro ruífo vei albido inftrata et immixta eft parciíTima, vires vegetationis vix nifi ß—6 annorum quiete aut copiofa ítercoratione recuperans, e qua paffim prominent plurimi grandesque lapides, etiam per demiffiiorem planamque vallem fparíi; et non tantum alpes aliique montes majores vallem hanc amplam cingentes fed ipfi etiam colles, uti montes minores per eandem diíTeminati nudas undique oítentant rupes. Omnium denique maximé horrida eft facies, quam longiíTimum Adriae obverfum latus montium objicit vifui, utpote quod, íi paucas valles fupra nominatas demas, humo fere deftitutum atque omnibus paene vegetabilibus privatum calvis petris ubique exafperatum cernitur. VI. STRUCTüRA COMPAGIS SOLIDAE; Omnis prope materies folida, Croatiae solum conítituens, firataria eít: in planitie quippe et collina hnjus regni parte, ubicunque feu foífas feu ripas infpiciendi occafionem habuimus, humum, argillam, margam, hisqite faepe fubjectam arenam in ítrata depofitas vidimus. Eadem eíi in montibus obfervatarum ardefiarum arenariorumque indoles, quam etiam in fic dicto lapide fedimentoso obtinere, ipsum nomen innüit; lithanthracibus autem folenne eífe in ftratis occurrere, nemo ignorat, id quod et de ferri mineris communiter valet. Stratariam denique comperimus omnem calcem, quae inde a mari usque in alpinam regionem ad 800 — 500 et amplius orgyas immenfa copia adgeíla eít, ne quidem ea excepta, quae antiquiffimae originis eífe cenfetur. Elt autem ftratis his calcareis craíTities perquam Varia, ut hic, quod in locis demiífioribus plerumque ufuvenit, uniun alterumve pedem, alibi, quod ad Chabor, ultra Verbovszko, in monticulo arcis Udbinensis, atque in ipfo vertice altiffimarum lpium obtinet, vix unum alterumve pollicem, imo tantum unam alteramve lineam uent, hoc in cafu Schiíium referentia atque inftar teftae optime uftae tinnientia. Calx vetuftior in vaftiílima ftrata adcumulata eft. Memorabile praeterea eít, laminas illas et ftrata per longiíTimum tractum monelebich, quousque eum vidimus, ubique parallele verfus mare inclinari, quae directionis ratio etiam in íiratis Capelae obfervatur, in documentum, eadem fi vetuftiorem calcem demas, utrobique eodem tempore modoque producta ^uod et indoles materiae ubique eadem confirmat. Nec tamen primaevus ifte