Bárth János szerk.: Cumania 21. (A Bács-Kiskun Megyei Önkormányzat Múzeumi Szervezetének Évkönyve, Kecskemét, 2005)

Bárth Dániel: Statuta Generalia (1738) – Vallásosság és mindennapi élet Patachich Gábor kalocsai érsek általános rendelkezéseinek tükrében

158 Barth Dániel IV. QUOAD AEDITUOS ECCLESIAE Statuitur generaliter primo: ut pro eleemosyna ecclesiae conservanda cistula cum triplici distincta clave fiat, quaram una penes parochum, altera penes aedituum, tertia penes judicem vel juratum loci maneat, ut unus sine altero pecuniae quantumvis modicae dispositionem habere nequeat. Secundo: si necessitate exigente vel parochus, vel aedituus pecunia ecclesiae indigeret, nee parochus absque sufficiente cautione aedituo vel alteri cuipiam, nee aedituus absque scripta ad cistulam praeattactam reponenda obligatione parocho extradabit. Tertio: cum visitationes omni anno fieri nequeant, neque idcirco administratae eleemosynae rationes ab aedituis annuatim excipi et desumi possint, parochus cum aedituo singulis annis circa festum Sancti Georgii (id est, a praesenti visitatione incipiendo) districtus sui vicearchi-diaconum adibit, et rationibus per aedituum tarn matricis et parochialis, quam filialium ecclesiarum dandis adstabit, et sive absolutionales, sive convictionales fuerint litterae, illas manu et sigillo domini vice-archi-diaconi roboratas in praenominatam cistulam reponet, quas omnes in alia canonica et generali visitatione vel nobis, vel authorisato visitatori praesentabit, ut pro utriusque tutamine libro visitationis inseri possint. Porro domini vice-archi-diaconi statútum hoc in parochus suis fideliter exequentur, et syngraphas proprias ad cistulam reponent; nos nihilominus super praemissa rationum exactione de anno in annum pro notitia vice-archi-diaconi informabunt. Facile autem desiderata eleemosynae administratio obtinebitur, si probae et honestae vitae aeditui constituantur, qui in contributionalibus et dominalibus per parochianam communitatem supportari debent; et praeterea a décima nobis débita libertantur, ut tanto diligentiorem et fideliorem ecclesiae curam habeant. V. QUOAD PAROCHIALIA Statuitur generaliter primo: terrestres dominos, qui jus patronatus sibi vendicant, serio admonitos esse, ut juxta benignam suae sacrissimae caesareae regiae majestatis dispositionem, residentias parochiales suis sumptibus erigant, neque populum praeter vecturas et manuales labores ad praestationem aliquam pecuniariam compellant; multo minus vero ex eleemosyna ecclesiae in reparationem domus parochialis aliquid applicetur; fundos etiam pro agriculture exercenda perpetuo jure per parochos possidendos proportionaliter excindant et assignent. Notandum: huic statute visitatione tenus satisfactum est ita, ut parochiani certas numero metretas, praeter frumentum lecticale, ad rationem parochi inséminent, demetant, invehant et extriturent. Secundo: ne parochus in extorsione suae pro necessaria subsistentia competentiae odium quodpiam apud parochianos incurrat, neve hi a debito in parochum respectu et reverentia desciscant, vel filialem erga spirituálém patrem suum amittant confidentiam, incumbet judici parochialis loci (idem sit de filialibus) et lecticale frumentum colligere, et pecu-