Rationes collectorum pontificorum in Hungaria. Pápai tizedszedők számadásai. 1281–1375. (Budapest, 1887. Mon. Vat. Hun. I/1.)

de re sentiebant: religionem literarum et históriáé stúdió penitus iunctam, magis firmám meliusque conservatum et restauratum iri. Conatus paulo in utramque partém laetos sane túlit fructus; et ecclesia et história firmius e lucta diuturna egressa superavit impetum.

1 Vastissimae hinc enatae sünt illae codicum ex tabulariis haustorum collectiones, quae agmen ducente dein GABRIELE HEVENESSY et STEPHANO KAPRINAY, ambo S. J., in CCXLVII. universim tomos relatae sunt.

2 Haec dein et augendo et tvpis vulgando desudarunt GEORGIUS PRAY can. cap. cathedr. Magnovaradiensis

3 et STEPHANUS KATONA can. cap. metr. Colocensis.

4 Demum vero omnia, quae tunc haberi poterant, in unum colligendo diplomatarii corpus GEORGIUS FEJÉR bibliothecarius universitatis scientiarum Hungáriáé Budapestanae et can. capit. cathedr. Magnovaradiensis, thesaurumque hunc e publicis et privatis tabulariis multipliciter auctum voluminibus XLII. absolutum vulgavit. 5 r Conatus hós recentius Academia scientiarum Hungarica Budapestini novis prosequitur curis, continua serie aucta et emendata vulgando diplomata, primum quidem illa stirpis regum domus Arpadianae, dein et Andegavensis, tandem et periodi apud nos quae dicitur mixta. Horum quoque diplomatum editiones iam tomos XXVI. excedunt, pluresque qui iam sub incude sunt, sequentur.

6 Quibus nuper accesserunt Momumenta ecclesiae Strigoniensis, iussu Eminentissimi S. R. E. Cardinalis Archiepiscopi Strigoniensis, Primatis Hungáriáé JOANNIS SIMOR, opera F. KNAUZ Canonici eiusdem metrop. 1 Tribus his summis viris debemus in acceptis príma collectanea et codices manuscriptos diplomaticos, qui illorum opera coaluerunt. E quibus Cardinalis Archieppus Forgách redigendum curavit: «Inventarium literarum et literalium instrumentorum bona, privilegia et iura Archiepiscopatus Strigoniensis concernentium»; alias Liber qui dicitur S. Adalberti. — Petrus Pázmány vero successor eius, quanta solertia collegerit tabulas, et scrutatus sit chartas, docent illius indices parochiarum et monasteriorum, quos ut seribit «diu multumque operám ponendo e monumentis litterarum, e quibus ecclesiastici ordinis in Ungaria plena et exacta notitia hauriri poterat», desumsit. Demum L. Comes Kolonich ex archivis regni et libris qui nobis dicuntur «regii» item «locorum sacrorum, ordinum, familiarum et clerum Hungária quoquomodo adtingentia instrumenta literaria» colligenda et deseribenda curavit. Thesaurum hunc Comes a Batthyany Cardinalis seque Archiepiscopus Strigon. maiorem in modum auxit. Vide ultro citatae collectionis Gabr. Hevenessy tomum II. et Codicem Diplomát. Georgii Fejér vol. I. pag. XIV. qui collectiones has deseribunt. 2 Collect. Gabr. Hevenessy XCI. volumina in folio, collect. autem Stephani Kaprinay CLV. in folio et quarto magna ex parte diplomatibus referta numerát. 3 Pray G. in Annalibus Reg. Hungáriáé 1763. V. tomis editis. t Katona Steph. História critica Regum Hung. in XLII. tomis Pestini 1779. 5 Codex Diplomaticus Hungarise ecclesiasticus et civilis Budae 1829. 6 Monumenta Hungáriáé Historica. Magyar történeti emlékek. Codex Diplomát. Arpadianus Pest ji861. XII. tomi. Item: Codex Diplomát. Andegavensis III. Tomi. Codex Diplomát. Regis Mathiae I. IV. tomi. Demum Codex Diplomát. Patrius Hung. Hazai okmánytár edit. Emericus Nagy, Carolus Ráth, Arnoldus Ipolyi &c. VII. tomi.