Rationes collectorum pontificorum in Hungaria. Pápai tizedszedők számadásai. 1281–1375. (Budapest, 1887. Mon. Vat. Hun. I/1.)

liberalitate succurrendo et promovendo agere suevit, et nunc sustinere paratus erat, — acceptisque ad haec demum responsis praelaudati Cardinalis Status Secretarii, negotium his iam absolutum et firmatum est.

1 His initiis factum est, ut Praesules et Praelati nostri in opus hoc edendum convenerint sub praesidio laudati Cardinalis Archiepiscopi Colocensis L. HAYNALD, partim dignissimis in personis suis, partim per deputatos, arctioremque ad exequendum laborem instituerint senatum, cuius praesidem habere voluerunt ARNOLDUM IPOLYI episcopum Neosoliensium eique plures nominando socios addiderint: J. DANKÓ praelatum pontificium et F. KNAUZ ambos capituli metr. Strigoniensis, A. I. TÁRKÁNYI Agriensis, F. RÓMER et G. FRAKNÓI cap. Magnovaradini Canonicos, quorum posterior curam et meritum redigendi operis haberet, cum omnium horum maximum meritum imprimis proprio suo iure sibi vindicare possit. Collatis iam iterato consiliis, de hoc opere statuere visum est, ut illud duas distinctas complecteretur series. Harum príma antiquiora illa documenta tabuiarii Vaticani per A. THEINER omissa vei detruncata mendosaque suppleret. Series altéra illa continuat documenta recentioris aevi, inde praesertim ab ineunte saeculo XVI. literas diplomaticas, instructiones datas, informationes, relationesque acceptas, responsa item (quae dicuntur dispacci) legatorum, nuntiorum et oratorum S. Sedis, qui apud Hungáriáé Reges, serius et Germaniae Imperatores, cum negotiis S. Sedis et nostra negotia gerebant. Maximam san'e et optatam, imo et novam documenta haec necdum visa vei nota et ecclesiae et nostris, imo pláne et universi orbis gestis affundent lucem. His una de studiis históriáé nos optime mereri non parum nobis et gratulamur et confidimus.

2 Dum vero haec adparamus, et maiorem ad hoc animum addit, et mirum laetumque nóvum accedit auxilium illud literarum apostolicarum Sanctissimi Domini Nostri Summi Pontilicis LEONIS XIII. apud S. Petrum die XIII. Augusti anno proxime elapso datarum, S. R. E. Cardinalibus ANTONIO DE LUCA S. R. E. Vicecancellario, JOANNI BAPTISTÁÉ PITRA Bibliothecae et JOSEPHO HERGENROETHER Tabulariis Vaticani praefectis, quibus Summus Pontifex studiiim históriáé sacrae ultro excitare et fovere pergit; laetioremque his disciplinis faciem addit, quum facunde de studiis historicis, 1 Romas i. Maji 1882. datis, quibus edocemur, vota et preces nostras Sanctissimo Domino propositas ab Eodem et laudatas et firmatas, ordinesque eatenus editos esse, ut propositum, quod tam ecclesiae quam Hungáriáé laudi et gloriíe cederet effectui manciparetur. 2 Vide omnia haec acta commissionis nostrae publicata in periodico scripto ecclesiastico hungarico Magyar Sión a J. Zádory edita 1882. VII. et VIII. fasciculo separatim item sub titulo «A vatikáni magyarországi okirattár». Fraknói Vilmos jelentése, Esztergom 1882. publicato.