Carolus Wagner: Analecta Scepusii sacrii et profani. Pars II. (Viennae, 1774.)
bus armatorum , Regnum Hungaricum invaferunt; inírando per Ruffiam ad Villám Pefcht ufque pervenerunt, contra quos Bela Rex praelians vincitur. In quo praelio fere exftinguitur militia Regni Hungáriáé univerfa (b). Manferunt autem Tartariin Regno Hungáriáé fere tribus annis, in quo fpatio temporis homines nec feminare, nec metere, nec vindemiare poterant, fed deferta loca quaerentes, plures fame, inedia perierunt. Tunc Comes Saxonum, id eft XXIV. Civitatum Terrae Scepufienfis, mafura deliberatione praehabita, cum univerfis judicibus, Communiíatibus, omnique plebe hujus Diftridtus, munierunt quendam Montem Lethonkew (c) alias montem Speculationis, five Lapidem Refugii vocatum: vallantes eum muro, & fe fe ibidem cum onmi fere populo, familia, pecoribus, ac fupelledlili per triennium fere fuftentantes, & defendentes illaefi permanferunt. Erat autem ille mons fpeculationis nondum ita neinerofus, & arboribus conütus, íicut modo : aedificaruntque eis Eccleíiam intra etiam muros praefati montis, aut munitionis, & illa Eccleíia eft modo Capitolium Fratrum, five Monafterii Lapidis Refugii; eratque ibi penuria maxima, terra fterilis, petrofa, & arida: eranfque illis anguftiae undique. Tandem recedentibus Tartaris, videlicet Anno Domini MCCXLV. (d) praefati terrigenae montem relinquere volentes, nefcierunt diveríi; villás enim, & Oppida omnia edax fíarnina confumpferat, inceperuntque alium montem uberiorem, ac fertiliorem, aedificabantque ibi Civitatem, quam Leutfchau (e) vocabant, cum timore tamen: minati enim fuerunt Tartari iterum revert; prout fecerunt. In loco, five Monté , in quo Civitas Leutfchau fundata eft, erat quondam filva quercina, prout ufque hodie ftipites, & radices arborum in cellariis aliquarum domorum reperiuntur;relicui vero terrigenae ad agros proprios redierunt reaedificantes domos, inter quos non modica contentio erat pro poíTeflionibus. (f). Sed fo) Incurfionem Tartarorutn, praelium ad Sajonem fi. commiíTum, ac ultimara Hungáriáé evaftationem copiofe perfcripfit M. Rogerius Canonicus Varadienfis, Author fynchronus. Extat in colie&ione Schwanthneriana Scriptorum Hurg. Tomo I. (c) Mons hic propter Hernadum in praeruptum faftigium attollitur; in quo hodiedum cum ruderave tuftae munitionis, tum everfi Caenobii fpeítare licet. Cd) Fallit rurfum iScriptor, fi receífum Tartarorum ad annum illum aHig't; quod fi Natalem Urbis Leutíchovienfis indicaie voiuit, ut ex fequentibus colJigi poffe videtur, vere dicit- V. Inícript. Leutfchov. Te) Leutfchau: Speculam, feu obfervationem hominum interpretatur Belius in Prodromo Hung. pag. 86. quod illic excubarent homines, ne a graffantibus paffim Tartaris circumvenirentur. (f) Finiit has ütes paulo poft Bela IV. mifiis in Scepufiura Duumviris: Magiftro vi-