Sobieski emlékkönyv. Sobieski III. János lengyel király halálának 300. évfordulója alkalmából rendezett konferencia anyaga - Komárom-Esztergom Megyei Önkormányzat Levéltára Évkönyvei 5. (Esztergom, 1999)
György Székely: Węgrzy i Polacy pod wspólnym berlem (unia personalna, plany wspólnej elekcji)
W okresie burzliwych wydarzeń, jakie nastąpiły po śmierci króla Macieja, miasta odegrały swoją rolę. Miasta w Górnych Węgrzech dowiedziawszy się o powstaniu węgierskiej partii zwolenników Jana Alberta prowadziły ze sobą korespondencję. Bardiów 28 czerwca 1490 r. powiadomił Preszów, że większość elektorów obstaje za wyborem polskiego królewicza. 29 czerwca rada miejska Koszyc powiadomiła radę Bardiowa, że Erasmus Kraydler spieszy do króla polskego z listami od Istvána Báthoriego, podkreślając, że nie popiera tego, co uczynić on może wbrew interesom kraju. Znakiem regionalnej samodzielności miast jest list rady miejskiej Koszyc z 1 lipca, w którym prosi przedstawicieli Bardiowa, by zjawili się na zjeździe w Preszowie w sprawie wkroczenia Polaków do kraju. 14 września rada Preszowa powiadomiła radę Bardiowa, że poseł Jana Alberta, Rosenberski żąda tysiąca konnych, i pytała o radę w tej sprawie. Z kolei Bardiów skompromitował się tym, że tamtejsi chłopi kupili od Polaków kradzione podczas działań wojennych bydło. Najbardziej Preszów skłaniał się do uznania polskiego pretendenta do tronu, oznaczającego bliską siłę: rada miejska prosiła wkraczającego do miasta Jana Alberta, aby „generális electus" potwierdził przywileje miasta, szczególnie zaś ulgi celne. Zwolennikami Jana Alberta byli też przez pewien czas członkowie rady miasta Kisszeben. Władysław II, który zdobył w końcu tron, uznał, że postępowanie radnych Preszowa nie wynikało ze złej woli ani z uporu, lecz w tak burzliwych okolicznościach chcieli po prostu wynegocjować jak najlepsze warunki dla swych obywateli. Wszystko to dowodzi rzeczywistej wagi miast, które mogły były w dalszym ciągu stanowić oparcie dla następnych królów, gdyby rozwój społeczny nie zwrócił się w tak niekorzystnym kierunku. Wspomnienie udanych i nieudanych prób zawarcia unii personalnych, lecz może w jeszcze większym stopniu wspólne interesy obu narodów, bliski porządek wartości, zadania związane ze wspólną obroną przeciw sąsiednim mocarstwom spowodowały, że w następnych wiekach ponawiano próby zawarcia unii personalnych. Pełne zasług rządy Stefana Batorego, brzemienna w złe skutki przygoda Jerzego Rákócziego, projekt tronu dla Franciszka Rakoczego, wydarzenia poprzedzające ofiarne rządy Jana Sobieskiego, a także następujące po nich - wszystkie one powinny już być tematem nowego wykładu.
