Sobieski emlékkönyv. Sobieski III. János lengyel király halálának 300. évfordulója alkalmából rendezett konferencia anyaga - Komárom-Esztergom Megyei Önkormányzat Levéltára Évkönyvei 5. (Esztergom, 1999)

Béla Pálmány: Murzyn zrobił swoje - Murzyn może odejść! Zapomniane zakończenie triumfalnej wyprawy wojennej - droga Sobieskiego z Ostrzyhomia do Krakowa

powietrze, przez co, obróciony w ruinę, nie stał się warownią turecką w walce przeciw miastom kruszcowym. Po zwycięstwie pasza Ibrahim mianował Thökölyego księciem Górnych Węgier, a nowomianowany książę złożył przysięgę na wieczystą wierność sułtanowi. Kapitulująca w Fülek szlachta z trzech komitatów nie mogła uczynić nic innego, jak tylko złożyć przysięgę na wierność księciu kuruców. Jeden Koháry nie był skłonny uznać Thökölyego panującym, za co został skazany na trzy lata twierdzy. W końcu września 1682 r. Thököly z łatwością zajął miasta kruszcowe i na znak swej władzy kazał w Körmöc (Kremnica) bić własną monetę, co było wyłącznym prawem panujących.

3 2. Od Kahlenbergu do Ostrzyhomia Thököly, jako księże Górnych Węgier, zwołał w maju 1683 r. na sejm do Tállya szlachtę dawnych swych trzynastu i sąsiadujących z nimi sześciu nowych komitatów, obwołał powstanie i żądał wielkich podatków, ale szlachta niechętnie przystała na to. Jak wiadomo, wojska kurucowskie i siedmiogrodzkie asystowały wojskom Kara Mustafy w trakcie oblężenia Wiednia w sierpniu i wrześniu 1683 r. Gdy połączone wojska chrześcijańskie pod wspólnym dowództwem Karola Lotaryńskiego, Ludwika Badeńskiego i Jana Sobieskiego rozbiły 12 września pod Kahlenbergiem oblegającą Wiedeń armię turecką, a wielki wezyr uciekł w popłochu, zwycięzcy ruszyli w pościg za rozbitym wojskiem tego wielkiego mocarstwa i rozpoczęli wyzwalanie Węgier. Upojony zwycięstwem Jan Sobieski chciał zmierzać prosto do Budy i wyzwalać ją, ale bardziej realnie patrzący Karol proponował najpierw zdobycie Nowych Zamków lub Ostrzyhomia. Wodzowie na naradzie 2 października ustalili, że najpierw skierują się przeciw Parkanom (Parkany, Sturovo), a następnie oblegać będą Ostrzyhom. Oblężenie to zostało ze znawstwem zanalizowane przez kolegę - historyka wojskowego. Po trwających przez cztery dni, powtarzanych coraz to atakach i nieustannym ogniu armatnim dowódca zamku, pasa Ibrahim 27 października wywiesił białą flagę, i dzięki wynegocjonowanej łasce reszta jego wojsk na statkach i pieszo mogła wycofać się do Budy. Wkraczające do zamku wojska chrześcijańskie dokonały poświęcenia tureckiego meczetu i zaraz też została w nim odprawiona msza święta dziękczynna. Książę Karol pozostawił w zamku załogę złożoną z 1000 zbrojnych pod dowództwem saksońskiego generała Karla Carlowitza i 30 października rozpoczął odwrót swych wojsk. Artyleria została skierowana do Komárom, piechota i konnica cesarsko-królewska odeszły na zimowe kwatery, zaś wojska imperialne powróciły do domu.

4 3 PÁLMÁNY, BÉLA: Végvárak Nógrád... s. 47. oraz Magyarország történeti kronológiája [Historyczna chronologia Węgier], /. //, 1526-1848 (red. BENDA, KÁLMÁN), Budapest 1974. 4 BOROVSZKY, SAMU (red.): Magyarország vármegyei és városai- Esztergom vármegye [Komitaty i miasta Węgier - komitat Ostrzyhom].