Sobieski emlékkönyv. Sobieski III. János lengyel király halálának 300. évfordulója alkalmából rendezett konferencia anyaga - Komárom-Esztergom Megyei Önkormányzat Levéltára Évkönyvei 5. (Esztergom, 1999)

Dr Lajos Szakács: Oswobodzenie Ostrzyhomia (10-28 października 1683 r.)

bronili wodociągów do końca? Może już wówczas postanowili, że kilka dni, dla honoru wojskowego, będą się bronić, a potem poddadzą miasto? Czyżby zarzut o zdradzie był prawdziwy? Czemu nie przeszkadzali bardziej transportowi nieprzyjacielskiej artylerii i przygotowaniu stanowisk artyleryjskich? Pytania bez odpowiedzi. Na korzyść Turków można zapisać, że twardo wytrzymali atak Styrum-Limburga, broniąc się ogniem dział zamkowych, granatami ręcznymi i kamieniami. Bohatersko odparli też 26-go atak piechoty na wyłom w murach. Natomiast ze strony oblegających wysunąć można cały szereg starannie przemyślanych rozwiązań strategicznych i taktycznych. Naprzód zatroszczyli się o strategiczne i wojskowe zabezpieczenie oblężenia. Wprawdzie intendantura zaopatrzenia opóźniała się, ale to w zasadzie nie zagrażało gotowości bojowej oddziałów. Do utrzymania Thökölyego z dala nie wystarczyłyby same tylko środki wojskowe, niezbędne tu też były posunięcia polityczne Sobieskiego. Przeprawa i rozmieszczenie oddziałów pomimo deszczu odbywały się zgodnie z planem, w sposób zorganizowany i w porządku. Oddziały inżynieryjne i piechota pracowały w zdumiewającym tempie. Artyleria miała dobrze wyznaczone stanowiska rażenia, rozmieszczała działa stopniowo i sukcesywnie. W zaplanowanym terminie, na 2-go godz. 9.00 osiągnęła oczekiwaną zdolność rażenia. Stałym ogniem przeszkadzającym i niszczącym dobrze współpracowała z oddziałami inżynierii i piechoty. Z całości czasu oblegania przy 4-dniowej działalności artyleryjskiej dwa ataki piechoty trwały zaledwie pół dnia. Możemy to potraktować jako zamiar oszczędzania siły żywej i uniknięcia niepotrzebnych strat w ludziach. O takim zamiarze świadczy także użycie przez godzinę silnego ognia artyleryjskiego po wezwaniu do kapitulacji.