Hidrológiai Közlöny 2002 (82. évfolyam)
XLIII. Hidrobiológus Napok: "Vizeink ökológiai állapota: természetvédelem, vízhasznosítás" Tihany, 2001. október 3-5.
69 • Donászy(1965) eredményeit összehasonlítva (274 magyarországi halastóból gyűjtött 1881 Zooplankton minta) saját vizsgálataink során kapott adatokkal (12 dél-dunántúli halastóból vett 864 Zooplankton minta) az alábbiak állapíthatók meg: - mind monokultúrás, mind polikultúrás halastavi rendszerekben a domináns szervezetek a Cyclopoida taxonok az előfordulási gyakoriság alapján. - polikultúrás halastavi rendszerekben csökken a Daphnia, Diaphanosoma és néhány Rotatoria taxon, de jelentősen nő a Moina, Ceriodaphnia, Bosmina, Calanoida, valamint a Brachionus taxonok jelentősége. - a halnépesítési sűrűség csökkenése a legnagyobb mértékben a Calanoida taxonok előfordulási gyakoriságát növeli meg. • A minőségi hasonlósági függvény (Sörensen) és a diverzitás analízisek szerint (különösen a Balaton melletti tőzeges halastavakban) a fajösszetételt nem a halászati technológia, hanem egyéb tényezők (pl. a tó talaja, kora, befolyó víz minősége, mennyisége stb.) határozzák meg. • A halastavak átlagos éves diverzitása (Shannon- Weaver) pl. 1999-ben az ivadéknevelő tavakban (1.2.; V.9.; R. 12. tavak) 2,10-2,76, a tenyészhalakat (nyújtás) (F.I.; F.2.; 1.8.; V.8.; R.13. tavak) és a piaci (étkezési) halakat (F.3.; V.5.; I.9.; S.4. tavak) nevelő tavakban 2,25- 2,64 illetve 2,51-2,80 között változott. • A kvalitatív vizsgálatok célja elsősorban a halastavak vízminőségének jellemzése, monitoring alapján a változások (pl.szukcessziós folyamatok) analízise, a halastavak termelésbiológiai állapotának jellemzése, a produkciós biológiai vizsgálatokhoz szükséges alapadatok gyűjtése. 2. táblázat A halastavakban talált Zooplankton taxonok listája Epiphanes senta (O.F.Müller) Trichocerca cylindrica (Imhof) Euchlanis dilalata Ehrenberg Trichocerca longiseta (Schrank) Filinia longiseta (Ehrenberg) Trichocerca pusilla (Lauterbom) Filinia opoliensis (Zacharias) Trichocerca rattus (O F Müller) Hexarthra mira (Hudson) Trichocerca vernalis (Hauer) Trichotriapocillum (O F.Müller) Cladocera Alona affinis (Leydig) Leptodora kindti (Focke) Alona costata Sars Megafenestra aurita (Fischer) Alona quadrangvlaris (O.F.Müller) Moina brachiata (Jurine) Alona rectangula Sars Moina macrocopa (Straus) Alonelta excisa (Fischer) Moina micrura Kurz Alonella nana (Baird) Oxyurella tenuicaudis (Sars) Bosmina longirostris (O.F.Müller) Pleuroxus aduncus (Jurine) Ceriodaphnia quadrangula (0. F. Müller) Pleuroxus truncatus (O.F.Müller) Ceriodaphnia reticulata (Jurine) Pseudochydorus globosus (Baird) Chydorus sphaericus (O. F. Müller) Scapholeberis mucronata (O.F Müller) Daphnia cucculata Sars Sida crystallina (O.F Müller) Daphnia longispina O.F.Müller Simocephalus exspinosus (Koch) Daphnia magna Straus Simocephalus vetulus (O F Müller) Daphnia pulex Leydig em. Scourfield Tretocephala ambigua (Lilljeborg) Diaphanosoma brachiurum (Liévin) Copepoda Acanthcyclops robustus (Sars) Macrocyclops albidus (Jurine) Cyclops strenuus Fischer Macrocyclops fuscus (Jurine) Cyclops vicinus Ulianine Megacyclops viridis (Jurine) Diacyclops bicuspidatus (Claus) Mesocyclops leuckharti (Claus) Eucyclops serrulatus (Fischer) Thermocyclops crassus (Fischer) Eucyclops macrurus (Sars) Thermocyclops oithonoides (Sars) Eudiaptomus gracilis (Sars) Paracyclops fimbriatus (Fischer) 3. táblázat A Zooplankton taxonok előfordulási gyakorisága a minták %-ában Rotatoria Anuraeopsis flssa (Gosse) Kellicottia longispina (Kellicott) Asplanchna brighrwelli Gosse Keratella cochlearis (Gosse) Asplanchna priodonta (Gosse) Keratella cochlearis v. macracantha (Lauterbom) Asplanchnopus multiceps (Schrank) Keratella cochlearis v. tecta (Gosse) Brachionus angularis Gosse Keratella quadrata (O.F.Müller) Brachionus budapestinensis Daday Keratella valga (Ehrenberg) Brachionus calyciflorus f. anuraeiformis (Brehm) Lecane bulla (Gosse) Brachionus calyciflorus f. amphiceros (Ehrenberg) Lecane closterocerca (Schmarda) Brachionus calyciflorus f. calyciflorus Pallas Lecane cornuta (O.F.Müller) Brachionus calyciflorus f. dorcas (Gosse) Lecane hamata (Stokes) Brachionus calyciflorus f. spinosus (Wierzejski) Lecane luna (O.F.Müller) Brachionus diversicornis (Daday) Lecane obtusa (Murray) Brachionus diversicornis f. homoceros Wierzejski Lecane quadridentata (Ehrenberg) Brachionus falcatus Zacharias Lepadella patella (O F.Müller) Brachionus forflcula Wierzejski Notholca acuminata (Ehrenberg) Brachionus teydigi Cohn Platyas patulus (O.F.Müller) Brachionus quadridentatus f. brevispinus (Ehrenberg) Platyas quadricornis (Ehrenberg) Brachionus quadridentatus f. quadridentatus Hermann Polyarthra dolichoptera (Idelson) Brachionus rubens Ehrenberg Polyarthra euryptera (Wierzejski)^ Brachionus urceolaris O F.Müller Polyarthra vulgaris Carlin Cephalodella catellina (O.F.Müller) Pompholyx complanata Gosse Cephalodella exigua (Gosse) Proalides tentaculatus Beauchamp Colurella adriatica Ehrenberg Synchaeta oblonga Ehrenberg Colurella uncinata (O.F.Müller) Synchaeta pectinata Ehrenberg Conochilus unicornis Rousselet Testudenella patina (Hermann) Enteroplea lacustris Ehrenberg Trichocerca capucina (Wierzejski et Zacharias) Taxonok A vizsgálati időszak 1957-1962 (Donászy, 1965) 1996-1999 2000-2001 Asplanchna sp. 87 82 88 Brachionus angularis 47 42 27 B. calyciflorus 31 90 91 B. diversicornis 6 83 88 B. falcatus 5 27 23 Filinia sp. 11 37 33 Euchlanis dilatata 5 7 7 Hexarthra sp. 20 4 3 Keratella cochlearis 58 46 71 K quadrata 29 51 40 Polyarthra sp. 67 82 77 Trichocerca sp. 1,5 18 34 "Egyéb Rotatoria" 7 0,5-13 1-15 Alona sp. 0 6 18 Bosmina longirostris 66 98 96 Chydorus sp. 22 33 63 Diaphanosoma sp. 5 0,5 0,5 Daphnia sp.-k 72 41 39 Ceriodaphnia sp. 0 11 10 Leplodora kindti 0 6 9 Moina sp.-k 0 51 41 Nauplius 86 100 100 Cyclopoida sp.-k 87 100 100 Calanoida sp.-k 13 27 42 • A kvantitatív vizsgálatok célja halastavakban elsősorban az optimális takarmányozási technológia kialakítása, a természetes hozam növelése. Következésképpen halastavi rendszerekben a halak által hasznosítható Zooplankton tömegérek és időbeli változásának meghatározása alapvető fontosságú, ezért az egy-, két-, háromnyaras halakat nevelő tavak esetén 500 pm feletti mérettartományú Zooplankton állomány tömegét javasoljuk megadni, rendszertani hovatartozás nélkül. (Körmendi és Hancz, 2000)