Hidrológiai Közlöny 1977 (57. évfolyam)
2. szám - Ullrich Edéné–Dr. Csanády Mihály–Dr. Deák Zsuzsanna–Dr. Pénzes Margit–Dr. Bencze Ernő: Adatok a Pest megyei Duna szakasz szabad strandjának vízminőségére
104 Hidrológiai Közlöny 1977. 2. sz. Ullrich E.-né és munkatársai: Adatok a Pest megyei Duna-szakasz kevei Duna-ág is fokozott védelmet kíván, hiszen a felső szakasz itt is meg nem engedhető mértékben szennyezett. IRODALOM [ 1 ] BenedekPál—Literáthy Pétéi Puskás Mária: Wasser qualitätsprobleme des ungarischen Donauabschnittes Gwf-Wasser/Abwasser, 113, 311—316, (1972) [2] Deák Zsuzsánna—Pénzes Margit: A Duna egyes szakaszainak vízbakteriológiai jellemzése, különös tekintettel a szabad strandok higiénés megítélésére. Egészségtudomány, 17, 336—349 (1973) [3] Deák Zsuzsá?ma: Különböző Salmonella dúsítási eljárások alkalmazása a higiénés mikrobiológia területén. Egészségtudomány, 74, 342—348 (1970) [4] Papp Szilárd: Felszíni vizeink minősége I. Hidrológiai Közlöny, 41, 188—209 (1961) [5] Papp Szilárd: Felszíni vizeink minősége II. Hidrológiai Közlöny, 46, 25—36 (1966) [6] Gsanády Mihály: A hazai felszíni vizek réz- ós cinktartalma. Hidrológiai Közlöny, 51, 90—93 (1971) AaHHbie o KanecTBe boám cbouoahwx njiHwefi Ha ßepery flyHaji b oöjiacTH „üeuiT" y/iApux, 9.-He—d-p Xanadu, M.—d-p JJeaK, )K.d-p neH3eui, M.—d-p Bernje, 3. B nepwofl 1972—1974 Mbi npoBejin paß HCCJieAOBaHHH Ha 30-h CBOőoAHbix nji$i>Kax oöjiacTH fleuiT, pacnojioweHHbix BflOJib JHyHan h BÄOJib oflHoro H3 pyKaBOB — PanKeBeH J\ynan. Bbinojm eHAeTaJibHbiíí xHMHHecKHií 11 öaKTepHOJiorHMecKHií aHajiH3 183-x npo6 boám. Ha yiacnvce JJyHan ebi we Bydanemma b 1972-om ro«y — 3a HCKJiKmeHHeM 3-x npo6 — KaqecTBO boah Ha cbo6o«Hbix njiHwax 0Ka3aJi0Cb HenpHroAHbiM AJifl KynaHMH. B 1973-eM rofly nojioweHHe HeMHoro yjiyMiiiHJiocb — H3 15-h wccjieflOBaHHbix nnajKeíí TojibKO Ha 5-h mii (JwKCHpoBanH OTpHuaTejibHbiií pe3yjibTaT noApflA2 pa3a. K 1974-y rofly KanecTBO boäm CHOBa yxyAWHJiocb. B anpejie HCCJieflOBaHO 11 njuwefl, b Mae — 12 — H3 hhx hh oahh He OKa3aJiCH B coctohhhh (no KawecTBy boah) flonycKaiomeM CBoSoflHoe KynaHHe. B HiOHe Mecane Ha 3-x njiflwax npoßbi noKa3a^H nojio>KHTejibHbiH pe3yjibTaT. yxyAmeHHe KaiecTBa boám b sto BpeMsi öbiJio Bbi3BaHO noBbimeHHbiM coAep>KaHHeM opraHtmecKHX BemecTB. Ha yiacmKe dywn HUMce Bydaneuima a TaiOKe Ha pyKaBe PauKeBeii flyHafl Bbime CTBopa Mafioujxa3a i<aMeCTBO BOAbi bo Bee roflbi 0Ka3a ^0Cb Ilin IV-ro KJiacca to ecTb Henpnro«Hoe «Jia KynaHH«. Ha pynaBe PanKeBew flyHaii HH)Ke Maííoiiixa3a KaMeCTBO boám njiHweii „HHCTOe" hjih „CJiaöo 3arp>i3HeHHoe" t. e. npHroflHoe ajih KynaHHH. ßeTajibHbie ßaKTepMOJiormiecKHe aHajiH3H noi<a3aJiH, iito /JyHaíí Bbirne h HH»e ByAanewTa h PauKeBew JHyHaii Bbime Maiíomxa3a CHCTeMaTHMecKH 3apa>KaeTC>i CajiMOHejijiofi. Ha yqaCTKe ot MaHomxa3a ao Anopna CajiMOHejuia H30JiHpyeTC5i BpeiweHaMH, a HaiHHafl ot KmiiKyHJiauxa3a BOAa pynaBa CBOőOAHa ot CajiMOHejuibi. CoAep>KaHHe THwejiux HOHOB B BOAe cboöqahmx ruia>Kefi b 3thx HccAeAOBaHHflx He npeBbimaJio BepxHHii npeAeji AonycTHMOií KOHueHTpauHH no npoeKTy CTaHAapTa, ho noBbimeHHe coAepwaHHíi hohob MeAH h UHHKa b nepHOA 1966—69 ÖblJIO CHJlbHO 3aMeTHbIM. K.naccH<j)nunpy$i KawecTBO noBepxHOCTHbix boa b cootBeTCTBHH c npoeKTOM OTpacjieBoro CTaHAapTa 3YC-0BXC 141T/72 Mbi KOHCTarapoBaJiH, mto nflK npoeKTa CTaHAapTa no coAepxoHHio hohob aMMOHHa BecbMa HecTporwe H T3KHM 06pa30M He npOHBJlfleTCÍI (J)yHKHH>I aMMOHHH KaK HHAHKaTopa 3arp>i3HeHim. íleTajibHbie rHi neHHMecKHe HccjieAOBaHiiH n0Ka3biBai0T, MTO 3arp«3HeHH0CTb flyHaa y>Ke Ha ynacwe Bbime ByAaneuiTa oqeHb Bbicoxan. 3to oS-bHCHaeTOi bo3achctbhcm CTOMHbix boa, nocTynaiomnx H3 3arpaH«ubi. Hcoöxoahmo npoBeAeHHe őo^ee atjxJteKTHBHbix BOAOoxpaHHbix Meponpujithíí, nocKOjibKy caMoouHmaromaa cnocoöHocTb J\ynan HeAOCTaTOMHa AJia ycTpaHeHHH nocAeACTBHÜ nporpeccnpyiomero 3arpa3HeHHH. KanecTBO boah — bo bchkom c^yMae b npnöpe>KH0H 30He, rAe bo3mo>kho KynaHiie JiiOAeHyxyAiiiHJiocb HacTOAbKO, MTO Kynaibc» hjih 3aHHMaTbCH BOAHbIM CnOpTOM Tp03HT OnaCHOCTblO 3HTepHaAbHbIX 3apa>KeHHH. CHJTbHafl 3arp>i3HenH0CTb ywaCTKa J^yHan HH>Ke ByAaneuiTa CTaBHT HeoőxoAHMyio 3aAaMy peuieHHH omhctkh CTOMHbix boa ByAaneuiTa. PauKeBeH /JyHaií KaK ocoGo ba>khbih pafíoH OTAbixa Hy>KAaeTCH b ycmieHHOH oxpaHe nocKOAbKy Bep3HHH ywacTOK noABepraeTca CHJibHOMy 3arp513HeHHK). Daten über die Wasserqualität der freien Strandbäder an der Donaustrecke des Komitats Pest Frau Ullrich, E. —dr. Gsanády, M. — Frau dr. Deák, Zs. — Frau dr. Pénzes, M. — dr. Bencze, E. In den Jahren 1972 — 1974 haben wir die Wasserqualität von 30 Strandbädern längs der Donau und des Donauarmes Ráckeve im Komitat Pest untersucht, undzwar anhand von eingehenden chemischen und bakteriologischen Untersuchungen an insgesamt 183 Wasserproben . An der Donaustrecke stromauf von Budapest haben wir in 1972 — mit der Ausnahme von $ Proben — die Wassergüte der freien Strandbäder zum Baden für ungeeignet gefunden. In 1973 erhielten wir schon günstigere Ergebnisse, von 15 Strandbädern war das Wasser von nur 5 Strandbädern, bei wenigstens zwei Untersuchungen zum Baden ungeeignet. In 1974 verschlechterte sich die Wasserqualität wieder. Von den in April und Mai untersuchten 11 bzw. 12 freien Strandbädern fanden wir keines zum Baden geeignet. Anlässlich unserer Probenahme in Juni war auch nur das Wasser von 3 freien Strandbädern zum Baden geeignet. Die Verschlechterung der Wassergüte war durch den hohen Gehalt an organischen Stoffen verursacht. Sowohl an der Donaustrecke stromab von Budapest als auch an der Strecke des Donauarmes Ráckeve stromauf von Majosháza, war das Wasser in allen drei Jahren von Güteklasse III oder IV, also zum Baden ungeeignet. An der mit Majosháza beginnenden Strecke des Donauarmes Ráckeve war das Wasser der Strandbäder rein, oder nur wenig verunreinigt, also zum Baden geeignet. Laut den eingehenden bakteriologischen Untersuchungen ist sowohl die Donaustrecke stromauf und stromab von Budapest, als auch die Strecke des Donauarmes stromauf von Majosháza, an jeder Probenahmestelle durch Salmonellen ständig infiziert. Von Majosháza bis Aporka können zeitweise Salmonellenstämme noch isoliert werden, aber die mit Kiskunlacháza beginnenden Flussstrecke fanden wir als salmonellenfrei. Der Schwermetallgehalt des Wassers der Freistrandbäder erreichte in keinem Fall die obere Grenze der Kategorie „erträglich" des Normenentwurfs, der Anstieg des Kupfer- undJZinkgehalts ist hingegen im Vergleich zu den zwischen 1966 — 69 durchgeführten Untersuchungen auffallend. Bei der Qualifizierung der Oberflächenwässer laut dem Fachzweig-Normententwurf EÜSZ —OVHSZ141 T/72 haben wir festgestellt, dass die auf Ammoniumione bezogenen Grenzwerte des Entwurfs äusserst locker sind, so dass die verunreinigunganzeigende Rolle des Ammoniums nicht zur Geltung kommt. Die Ergebnisse der eingehenden hygienischen Untersuchungen zeigen, dass die Verunreinigung der Donau auch an der Strecke stromauf von Budapest sehr stark ist, wass grösstenteils dem Einfluss der aus dem Ausland ankommenden Abwässern zugeschrieben werden kann. Es müssen daher wirksamere WassergüteschutzMassnahmen als bisher getroffen werden, weil die Selbstreinigungskraft des Stroms mit dem Anstieg der Verunreinigung nicht Schritt halten kann. Die Wassergüte hat sich — wenigstens im zum Baden benützten Uferstreifen — dermassen verschlechtert, dass während dem Baden, oder Wassersport mit dem Risiko einer enteralen Infektion gerechnet werden muss. Die starke Verunreinigung der Donaustrecke stromab von Budapest drängt zur Lösung der Abwasserreinigung der Hauptstadt. Auch der als privilegisiertes Erholungsgebiet erklärte Donauarm Ráckeve bedarf eines ernsteren Schutzes, weil die obere Strecke auch hier in einem unzulässigen Mass verunreinigt ist.