Bél Mátyás: Buda város leírása 1. A kezdetektől Mohácsig (Budapest, 1987)
Új-Buda
239 SECT. I. HISTORIAE VRBIS BVDENSIS PERIOD. I. riamque confanguinei Gallia regis, Ludouicum, nominauit. Diuerß ludi editi, ac ßmulacra prAliorum, £$* congredientium per ludicrum, armatorum, magno adparatu, pompa reprafent ata; concurrentibus undique ad (peßacula, Polonis, Bohemis, e vicinia , qui magna eorum pars fuere. £)ua tamen gaudia, mors ipßus puerpera, grauifßmis partus doloribus accelerata , paucos poß dies , prout funt rerum humanarum, iutm incertaque vicijßtudines, vehementer corrupit. Sub idem tempus, pacis, in rege ttudia, otium interpretati Ordines > funcftum illud diploma, in campis jR/íXw edidere, quo ícueriűíme cauebatur , ne Wladislao, fine haerede mortuo , alienigenae reges crearentur, quam deflinatio- nem, tametfi interruperit, Ludouici natiuitas, hsefit tamen, concepta (emel regis auerfatio, in animis Hungarorura. §• XXXI. T Vnc vero demum, labafccre res Hungária coeperunt, quando, odium in regem, dilTidia, inter Ordines, mutua, & luxus inauditus hadenus, in transuerfum proceres agebant. Palaeftram tunc, omnis generis libidinum, Budam, non regiam , potuifles dicere. id quod , vti Hungáriáé vniuerfim , ita vrbi exitium portendifle, nemo non prudens, augurabatur. Audiuifie iuuat, Sioismvndvm Herberstei- nivm, regis FerdinAndi, adHungaros, legatum, grauiter, mala Hungáriáé, deicribentem. Matthias Rex , inquit , neque regio fanguine ,, natus, neque vemfto ducum, aut principum ftemmate clarus, non „ tamen nomine folum Rex fuit, fed ipfa re regem fe pr aellitit: ac non „ modo Turearum principi fortiter roilitit, ciusque grauillimas im- ,, preBiones inuidus fuftinuit: verum, & ipfi Romanorum Imperatori, ,, atque adeo, Bohemiae & Polonix regibus, negotium fecit: denique, ,, omnibus vicinis fuis, terrori fuit. Quemadmodum autem huius ,, Regis virtute, ac rebus praeclare geílis, Hungária: regnum ad íüm- „ mam potentiam, ipfo viuente, peruenerat: ita, eo iiiblato, quali ,, mole fua laboráns, inclinare coepit. Nam , qui ei fucccflit, Vla- „ dislavs Bohemiae Rex, Cafimiri Polonia: Regis filius primogenitus, ,, princeps quidem pius, rcligiofus , & vitae inculpata: \ fed, ad mo* ,, derandam, tam bcllicolam gentem, in tanti praefertim hofiis vicini- „ täte, minime fufficiens fuit. Etenim, tot rebus fecundis, ferociores „ & infolentiores fadi Hungari, benignitate Sc clementia regis, abute- ,, bantur ad licentiam, luxuriam, defidiam, fallum : quae vitia, eo ,, tandem eualere , vt etiam rex iple contemptui haberetur. Porro, „ Vladislao defundo, fub eius filio Lvdovico, cum haec ipfa vitia , ,, magis ac magis inualucrc *, tum, fi qua reliqua fuit belli difciplina , „ ea tota eff amifla. Nec potuit rex puer, his malis, ob xtatem me- „ déri: nec alioqui ad eam, quam decebat grauitatem , educatus fuit. „ Primores regni, ac praecipue praelati, luxu pene incredibili difHuc- „ hant: & certabant, quali jrmulationc quadam, tum inter le, tum cum 163 contrmtm regi. CtuJJic, oc* e/ifut Hungária Bu- ilxque: verbi Her- berfteinii, deferibun• tur.
