VJESNIK 18. (ZAGREB, 1916.)
Strana - SVESKA 2. - 89
89 Krajem šesnaestog i početkom sedamnaestog veka pregjoše mnogi Srbi iz Bosne i iz turskog delà Hrvatske i Slavonije na austrijsko područje i naseliše se u opustelim pograničnim hrvatsko-slavonskim mestima. Srpska pravoslavna crkva bila je dotle organizovana samo u turskoj državi, dok u habzburškim zemljama, ako se i nalazila gdekoja srpska crkva i crkvena opština, srpske episkopije nije bilo. Bojazan, da će preseljeni Srbi, bez organizacije crkvene, morati podleći uticaju katoličkog sveštenstva, navede pećskog patrijarha Jovana, da u sporazumu sa područnim episkopima, a na izričitu molbu preseljenih srpskih poglavica i ostalog naroda, osnuje jednu episkopiju u novoj srpskoj postojbini, u austrijskom delu Hrvatske i Slavonije. Za crkvenog poglavara u ovoj novoj episkopiji postavi patrijarh Jovan, u sporazumu sa saborom srpskih episkopa i sveštenstva cele patrijaršije, episkopa Simeona. Dekret o postavljanju Simeonovu za episkopa austrijskih Srba, izdat 28. juna 1609. godine, potpisaše pokraj patrijarha raški mitropolit Silvestar, beogradski Joakim, segedinski Mardarije, novobrdski Ananije, smederevski Sofronije, temišvarski Neofit, mitropolit studenički Stefan i episkop bečkerečki Visarijon. U dekretu se ne naznačuje tačna granica nove episkopije, nego se Simeon imenuje episkopom zapadnih strana, nazvanih Vretanija .(po mišljenju prof. Radoslava Grujića Vretanija znači Britanija, država na zapadu), te po Vretaniji nazivaju istorijski spomenici episkopa Simeona „Vretanjom". Kad je vladika Simeon prešao iz Turske u austrijski deo Slavonije, prvi mu je posao bio, da odabere sedište za svoju episkopiju. Na opustelom zemljištu brega Marče, na mestu, gde je negda bila crkva Svih Svetih, podigne manastir MarČu reda sv. Vasilija, posveti ga Arhangjelu Mihajilu i uzme ovaj manastir za svoju episkopsku rezidenciju. Zemljište, na kome je podignuta bila Marča, pripadalo je zagrebačkoj biskupiji i Simeon je osećao, da se ovdje ne može održati, ako se ne približi katolicima. Po nagovoru ivanićskog katoličkog paroha, kasnijeg zagrebačkog kanonika Martina Dobrovića, izjavi se Simeon za uniju sa katoličkom crkvom, obeća pokornost zagrebačkom biskupu Petru Domitroviću i prizna papu rimskog za svog crkvenog poglavara. Na ovo mu 23. marta 1611. godine nadvojvoda Ferdinand izda povlasticu, da može svojim Srbima suditi i kažnjavati ih na zatvor i globu, kad što skrive u crkvenim stvarima. Ovo pravo Simeonovo ponovi i proširi nadvojvoda svojom odlukom, izdatom 10. januara 1612. U jesen 1611. godine podje Vretanja u pratnji Martina Dobrovića u Rim, gde ga papa Pavle V. posveti za unijatskog episkopa u Marci. Ovom prilikom odobri papa sa svoje strane ustupanje zemljišta i gradnju manastira Marče i uzme Vretanju u zaštitu protiv sviju, koji bi ga hteli uznemirivati u posedu darovanog zemljišta. Bula papina u ovom predmetu, izdata 21. novembra 1611., naziva Vretanju episkopom
