ARHIVSKI VJESNIK 30. (ZAGREB, 1988.)

Strana - 12

Vjekoslav Majcen, Tito i filmska baština. Arhivski vjesnik, 31/1987. str. 7—14. u svijetu, sredinom šezdesetih godina sve više se javljaju dokumentarni filmovi koji prate ovu aktavinost Predsjednika. Jedan od ilustrativnih dokumenata toga doba je film Put mira, 1955. g.

17 koji se svojom dužinom od 1640 metara približava dugometražnom filmu i danas predstavlja izvanredan dokumenat vremena prve afirmacije politike miroljubive koegzistencije i konstituiranja pokreta nesvrstanosti. Većina ovih filmova (kao i većina storija snimljenih u filmskim žurnalima), rađena je tako da je kamera pratila druga Tita, a toj dokumentarnoj snimci pridodan je komentar (koji često više govori o duhu toga vremena nego li što proširuje autentičnost dokumenta o drugu Titu). Sve do 1960. godine prevladavat će u dokumetarnoj produkciji koja se odnosi na Predsjednika Republike takva vrsta filmske reportaže, a filmski snimatelji će u njegovoj pratnji proputovati (uz Jugoslaviju) i gotovo čitav svijet. Šezdesetih godina filmski autori sve više posižu i za arhivskim materijalima o drugu Titu. Počinje se na kompleksniji način pristupati pojedinim temama iz njegova života, te se sve više javlja težnja da se dokumentarnim filmom približe događaji revolucionarne prošlosti i da se dadu ocjene i iznesu stavovi o određenim političkim i društvenim zbivanjima. Tada nastaju filmovi: Ovaj sud ne priznajem, Fedora Hanžekovića (1960. g.), o suđenju Josipu Brozu na Bombaškom procesu 1928. godine

18 te filmovi Tito, Boška Mratinkovića, 1972. g.

19 Naš Tito, Vilka Bevca, 1975. g.

20 Tito, Krste Škanate, 1977. g.

21 Strateg mira, Ljub'iše Šarića, 1977. g.

22 i niz drugih koji govore o životnom putu druga Tita. U ovim filmovima već su prisutne određene sinteze njegova djela, a ujedno se progovara i o istinskoj ljudskoj veličini Josipa Broza. Tu treba spomenuti i dokumentarni film Tito, zapis filmskog snimatelja (1971. godina) što sadrži zapise snimatelja Filmskih novosti koji su trideset godina pratili sve važnije događaje vezane za životni put druga Tita.

23 Posebno je u danima sveopće iskrene tuge nakon smrti druga Tita 1980. godine nastalo nekoliko toplih i poetskih filmskih zapisa. Uz njih treba spomenuti i jedan nedovršen televizijski film, koji je tih dana pred TV ekranima okupio ogroman broj gledatelja. Bio je to 17 Producent Centralni studio filmskih novosti, Beograd, redatelj Boško Mratinković (Filmograf. jug. filma br. 818); 18 Producent Zora film, Zagreb, KH br. 748; 19 Producent Filmske novosti, Beograd (Filmograf. jug. filma) br. 4477); 20 Producent Zastava film, Beograd (Filmograf. jug. filma br. 5085); 21 Producent Dunav film, Beograd (Filmograf. jug. filma br. 5522); 22 Producent Filmske novosti, Beograd (Filmograf. jug. filma br. 5527); 23 Producet Yugoslaviapublic, Beograd i IFIS film, Oslo, redatelji Eugen Arnesen, Žorž Skrigin i Aleksandar Aranđelović (Filmograf. jug. filma br. 4313); 12