ARHIVSKI VJESNIK 17-18. (ZAGREB, 1974-1975.)

Strana - 349

Obzirom na konkretan rad koji je slijedio navedenim preporukama, možemo godinu 1949. označiti godinom početka sistematičnog rada UNESCO-a na pripremi međunarodnopravne zaštite spomeničkog blaga u slučaju oružanih sukoba. Pogodovao je tome i opći napredak, ostvaren ove iste godine, na kodifikaciji međunarodnog ratnog prava, donošenjem poznatih ženevskih konvencija o poboljšanju sudbine žrtava rata od 12. Vili 1949.

85

, jer su u njima afirmirana i pravno utvrđena neka nova načela međunarodnodnog ratnog prava od posebnog značenja i za pravnu zaštitu kulturnih dobara u ratnim sukobima

86

. Pripreme su toliko napredovale, da je petom zasjedanju generalne konferencije UNESCO-a, u Firenci 1950. god., bio podnesen izvještaj o međunarodnopravnoj zaštiti spomeničkog blaga, izrađen od Sekretarijata UNESCO-a uz suradnju Međunarodnog muzejskog savjeta. Italija je pak istom zasjedanju podnijela i nacrt Konvencije o zaštiti kulturnih dobara u ratu, izrađen uglavnom po uzoru na ranije opisani projekt takve Konvencije iz 1938/39. godine. S malim izmjenama ovaj je talijanski prijedlog u martu 1951. god. poslan na mišljenje državama-članicama UNESCO-a, te u međuvremenu formiranom Međunarodnom komitetu za spomenike, umjetničke i historijske objekte i arheološka nalazišta. Ovakav je napredak omogućio, da se šestom zasjedanju generalne skupštine UNESCO-a, u Parizu 1951. god., podnese sadržajan izvještaj o pripremi jedne međunarodne konvencije o zaštiti »kulturnih dobara« u slučaju oružanih sukoba

87

. Izazvao je korisnu diskusiju o raznim aspektima problema takve Konvencije, utvrdio postupak za izradu »definitivnog projekta« Konvencije, ponovno pokrenuo pitanje korisnosti i unilateralnih deklaracija o zaštiti spomeničkog blaga, i prije donošenja same Konvencije, ponudivši državama-članicama UNESCO-a i »model« jedne takve deklaracije

88

. Program daljnjeg rada odrazile su prihvaćene rezolucije na ovom zasjedanju, i to: — 4.21. kojom se pozivaju države-članice, »da razvijaju i da usavršavaju — vodeći računa o ostvarenim iskustvima u raznim zemljama — svoje službe zaštite i konzervacije umjetničkih djela, spomenika i drugih dobara od kulturne vrijednosti«. — 4.22. kojom se ovlašćuje generalni direktor UNESCO-a, da organizira jednu misiju eksperata, koja bi savjetovala i pomagala države-članice, na njihov zahtjev i uz njihovo financijsko učešće, kada imadu posebnih teškoća u osiguranju konzervacije i restauracije svojih »spomenika ili arheoloških nalazišta ili historijskih objekata«. — 4.23. kojom se ovlašćuje generalni direktor UNESCO-a, da podnese izvještaj generalnoj skupštini, na njenom idućem, sedmom 85 Ženevske konvencije o zaštiti žrtava rata od 12. avgusta 1949. Beograd 1962; Andrassy J., n. d. str. 336 i slijed.; radovi B. Jakovljevića, R. Jovanovića i D. Ivanovića u Jugoslavenskoj reviji za međunarodno -pravo, br. 2, Beograd 1958, str. 312—332. 86 Intenzivnija međunarodna aktivnost potakla je niz zemalja, na donošenje raznih internih odredaba, uputstava i si. o zaštiti kulturnih dobara. Od objavljenih uputstava vidi npr. »Richtlinien für den Archivgutschutz im Kriegsfall« (Der Archivar, br. 4, 1951, str. 154—157), i uz to članak B. Polla (Isto, br. 3, 1951, str. 130—135). 87 Actes de la Conference generale de l'UNESCO, sixième session, Paris 1951. Comptes rendus des débats, str. 338. 88 Isto, str. 339. O raspravi »Modele d'une declaration relative à la protection des taiens culturels durant un conflit arme« vidi na str. 406. 349