ARHIVSKI VJESNIK 4-5. (ZAGREB, 1962.)

Strana - 346

Upravu nad školama u ovoj oblasti vršila je Školska komisija, najpreu (Petrovaradinu, a od g. 1780. u- Vinkovcima, kamo se s njom preselila * i Ma+ematička škola. Tz te godine potiče i akt o srn^kim školama, za koie .je toR 1777. bila irvrop&ana pouka u veromauku. NÜ)h je üy^S.ava'la oinština. ali ie bilo sTučaieva da su je i poieđinci osnivali. G. 1785. ostavio ie norbnaršafl T./iubibratić legat za srpske Sterfle, a g. 1797. dao ie kapetan Danilo Rođić potreban novac za own<u.*ak Srpske škole u njegovom rodnom mestai Rrwsonîe u Gradiškoj regimenti. Nemačke škole izdržavala ie država. Ci. 1790. izidan ie raspis o školama i nadzoru nad nüma. G. 1705. naredio ie Dvorski ratni savet da se ško!?ka rnTaidieš u Voinoj granici ima poučavati ne samo \\ čitanju, pjsamu, račimatnu! relimij i moralu, netto JOJ se imaiu davati o^nmvna znanja iz zemb'omdnJe naročito o Hrani.en.iu stoke ,o nanuištaniu p^^niaiVa 4 u^ara. te o koriisti od tolga. G. 17QR i 1800. izdavani su opet raspisi o školama. G. 1821.. izdano ie nare^nie o uređeniu škola u Granici, o nacionalnim školama, a g. 1822. odrpana ie bila komroetenoiia školskih komisiia i organizacija girmna-ziie u Vinkovcima, gde *e uz Glavnu školu bio uveden oireparandiisfci teeai. Jasnu sliku o staniu škola u Slavonisfkmn granici pruizaiu jjzwstaji o staniu škole iz g. 1824. i 1827. gde je naveden broj škola i broj školskih polaznika, a nivo nastave motže se videti i iz spiskova, knüga, ertarija i instrumenata za koji je godine 1827. zatraženo da se nabave za Glavne

1 škole u Titelu. . Iz g. 1828. potiče izvještaj o školama u Zemunu i Petrovaradinskoj regimenti. G. 1829. naredio ie car đa sva za školu sposobna deca u Granici imanju polaziti školu, ukoliko nisu od nie udaljena više od jednog sata boda. Alko ima prevelik broj dece. ima se uvesti poludnevna nastava. Ova se ima ograničiti na čitani e i pisani e u materini em ieziku. nešto računa i naročito na veronauk. Treba nastojati da sè broj polaznika povisi. Na područiu Petrovaradinske. Nemačkoi-banatske i Vlaško-ilirske regimente mora svaka opštlna imati školu. G. 1825. uređene su četiri školske direkcije u Granici, a g. 1826. naređeno je da se ima slati izveštaj o toku nastave. G. 1832. dati su izvelan'i o vinkovačfcoj i karlovačkoj gimnaziji, a g. 1833. o vinkovačkoj; g. 1833. objavljeni su udžbenici u srp. školama, a iste ie godine izdano političko u rođen i e nemaelkih škola u Granici. G. 1833. izdan je izveštai o stanju škola u Brodskoj regimenti, a g. 1835. onaj o 'školama u Slavonsko-sremskoi granici. G. 1839. osnovani su kod Glavnih škola u Vinkovcima, Mitrovici i Titelu 3-mesečni preparandijski tečajevi, od kouh je onaj u Mitrovici bio g. 1842. podignut na 6-mesečni. Prema izveštaiu iz g, 1838. u Granici polazi školu samo polovina školskih obveznika. Najbolje sfoii u tom pogledu u Šaikaškom bataljonu, gde sva sela imaiu srpske škole, a u Titelu pored nie još i Glavnu, a u Zabiju je nemačka trivijalna škola. Iz ;(?. 1842. potiče izveštai o karlovačkoj gimnaziji, a iz g. 1843. onaj o napretku u vinkovačkoi i karlovačkoj gimnaziji. G. 1845. uvodi se madiarslki jezik u slavonske (provinciialne) gimnazije, a g. 1846. u Vinfcovačku. Iste 1846. godine ima se, prema naređenju komandanta Pe bravara H ;

r>ske regimente, uvesti u srpskim školama latinica mesto< ćirilice. G. 1847. — 346 —