ARHIVSKI VJESNIK 3. (ZAGREB, 1960.)

Strana - 285

Elektrolitski aparati za mjerenje vlage Najtačniji aparati za mjerenje vlage su oni koji rade na osnovi elektrolize. Vlaga u jednoj određenoj količini zraka apsorbira se i elektrolitski razlaže. Kad zrak prolazi konstantnom brzinom, tj. kada nam je poznata količina zraka koji je prošao kroz aparat, iz količine električne energije koja je potrebna za razlaganje vlage može se izračunati relativna vlaga. Takvi aparati unatoč mnogim svojim prednostima ne upotrebljavaju se za arhivističke svrhe zbog svoje visoke cijene. Od spomenutih aparata za mjerenje vlage u arhivima se najčešće upotrebljavaju higrometri odnosno polimetri. Njihova tačnost može zadovoljiti potrebe arhivista, postupak sa njima je jednostavan, a cijena pristupačna."" Mjere za smanjivanje vlage u spremištima i sušenje vlažnih arhivalija Spremište može biti odnosno može postati vlažno iz više razloga. Najčešći je razlog vlažnosti spremišta vlažnost same zgrade. Danas kada se većina arhivskih spremišta nalazi u raznim adaptiranim zgradama, mora se nastojati, ukoliko temelji zgrade nisu dovoljno izolirani, da se arhivska građa ne drži u podrumskim i suterenskim prostorijama. Osim toga mora se paziti na to da krovovi ne prokišnjavaju, da okomiti žljebovi uz vanjske zidove ne propuštaju vodu, da su vodovodne instalacije u redu, da centralno grijanje ne propušta paru ili vodu. Sve to može izazvati naglo vlaženje prostorije, a u najgorem slučaju čak i direktno močenje arhivske građe. Vlaga može ući u spremište i s vlažnim zrakom izvana ili može nastati u samom soremištu zbog naglih promjena temperature. Želimo li smanjiti vlagu u spremištu i time ukloniti njeno štetno i nepovoljno djelovanje na arhivsku građu, moramo redovito provjetravati arhivska spremišta. Pritom se treba podsjetiti na osnovne •>?>»move o vlažnosti, tj. da vlažnost zraka, a prema tome i arhivske građe, ovisi o temperaturi. Tako npr. ako je pri 25"C vlažnost bila 70%, tj. zrak je sadržavao 14,2 g/m

:i vodene pare, teoretski uz istu količinu vodene pare sniženjem temperature na oko 20"C doći će do rošenja. Budući da spremišta nisu hermetički zatvorene prostorije, dolazi ipak do izvjesnog izjednačenja s vanjskim zrakom, ali, uz nedovoljno provjetravanje, vlaga u spremištu ipak naglo raste, a s time raste i mogućnost oštećivanja arhivske građe. * U Državnom arhivu u Zagrebu upotrebljavaju se dvije vršite higrometara. Jedni su domaće produkcije (Higrometar zidni — artikal M 302.02). Mogu se nabaviti od poduzeća »Hiđrorneteor« Beograd, Zemunska 4 (Novi Beograd) po cijeni od oko 8.000 Din. (Vidi priloženu sliku). Drugi su mađarske produkcije (Polymeter, Typ MJP-1) a nabavljeni su preko poduzeća »Laboratorija«, Zagreb, Ilica 48, po cijeni isto od oko 8.000 Din. — 285 —