Századok – 1945-1946

Tanulmányok - INOKAI TÓTH ZOLTÁN: Tuhutum és Gelou. Hagyomány és történeti hitelesség Anonymus művében 21

I. MELLÉKLET. XIV (XIII) 1. A Maeotis •partján. 5. venandi causa illos [Hunor et Mogor] perrexisse . . . cum cerva occurrisset, in palludes Meotydas . . . Peregratis [sic] tandem paludibus memoratis pro armentis nutriendis ipsam conspexerunt opportunem. Deinde ad patrem redeuntes, ab ipso lieentia impetrata, cum rebus omnibus paludes Meotydas intraverunt moraturi. Regio quidam [sic] Meotyda. . . fluviis currens [sic], herbis, silvis piscibus volucribus et bestiis copiatur . . . Paludes ergo Meotydas adeuntes quinque annis ibidem stabiliter permanserunt. 13. His itaque peraetis quinque annis Siccambrie requievit speculatoribus suis per mundi quatuor partes destinatis sive distributis 15. Atyla quinque annis Siccambrie repausasset. 2. Scythiában. 6. Exploratoribus igitur abinde in Scytiam destinatis scrutinii aetutia subtilissima Scythie regione explorata, cum pueris et armentis ipsam patriam intraverunt permansuri. Regnum igitur ipsum dum adissent, Alplozuros, qui nunc Pruteni nuncupantur, in eo habitantes invenerunt. Quibus deletis et expulsis ac occisis, usque hodie ipsum regnum invitis vicinis possidere dignoscuntur. (Köv. Scythia fizikai és népi leírása.) 3. A húnok a Tisza vidékén. 8. Abinde egressi usque ad Tysciam pervenerunt, qua quidem regione eircumspecta concorditer piacúit omni cetui ulterius non incedere cum uxoribus et armentis. (Köv. Macrinus története.) 4. A magyarok a Tisza vidékén. V 23 quidam princeps Zuatapolug nomine Moroti filius in Polonia, qui Bracta subiugando Bulgarie Messianisque imperabat. . . Hunc quidem Hungari de Erdelw et de fluvio Hung variis muneribus allectum et nunciis explorantes, considerate illius militia inmunita, ipsum Zuatapolug irruptione subita in quadam [sic] oppido circa Pontem Bani iuxta Tatam . . . cum to ta militia pereme -runt et sic populis Pannonié memoratis quos Moroti filius dilatando adauxerat, inceperunt dominari. 5. Honfoglalás Erdélyen keresztül. A fehér ló mondája. 26, 28. Honfoglalás Erdélyen keresztül. 28. A fehér ló mondája. 54. Postquam autem Zuatapolug per Ungaros, ut superius dictum est, neeatus est et Hungari descendissent in Pannoniam . . . К 5. Lényegtelen különbségekkel ugyanaz, mint XIV 5. An. 1. Scythia leírása. (A jellegzetes motívumok hiányoznak.) Vö. Iordanes c. 24: Mox quoque Scythica terra ignotis apparuit, cerva disparuit. . . Ilii vero . . . admiratione ducti terrae Scythicae, ... ad suos redeunt, rei gestum edocent, Scythiam laudant, persuasaque gente sua via, qua cerva indice dedicerant, ad Scythiam properant, et quantuscumque prius in ingressu Scytharum habuerunt, litavere victoriae, reliquos perdomitos subegerunt. 6. Lényegtelen különbségekkel ugyanaz, 1. (A jellegzetes motívumok hiányoznak.) mint XIV 6. 8. Lényegtelen különbségekkel ugyanaz, mint XIV 8. 1. Athila ... de terra Scithica descendens cum valida manu in terrain Pannonié venit et fugatis Romanis regnum obtinuit. 23. Lényegtelen különbségekkel ugyanaz, mint V 23. Vö. S 23: Hunc quidem primo Hungaris [sic] de Erdeelu et de flumine Ungli [sic] muneribus variis explorantes, bractando [sic] diversis sermonibus, denique irruptione subita stb. (mint V). 11, [Pannónia] primo fuisset terra Athile regis et mortuo ilîo preoccuppassent Romani principes terram Pannonié usque ad Danubium, ubi collocavissent pastores suos. Terram vero, que iaeet inter Thisciam et Danubium, preoccupavisset sibi Keanus magnus, dux Bulgarie, avus Salani ducis, usque ad confinium Ruthenorum et Polonorum et fecisset ibi habitare Sclauos et Bulgares etc. Vö. 9. Mindkét elbeszélés hiányzik. 26. Tandemque Zvatapolug interemto quemadmodum superius [с. 23.] est narratum . . . 12. Bejövetel északkelet felől. 14, 30, 38—40. Fehér ló mondája és Sal anus legyőzése.