Századok – 1910
Értekezések - KARÁCSONYI JÁNOS: A mérges vipera és az antimonialis. Korkép Kún László idejéből 1
A MÉRGES VIPERA ÉS AZ AX'ÍIMONIALIS. 9 sustineret et quod se in victu, habitu et vestitu, barbis, crinibus 1 et capillis conformaret per omnia ritibus ehristianis ; quod ecelesiarum regni sui immunitates 2 et privilégiâtes prerogatives, miserabiliter deformatas» in statum debitum reformaret catholicorum progenitorum suorum temporibus observatum ; quod totius regni sui statum, iuxta morem antiquum, liberum, paeifioum, tranquillum faeeret et quietum ; universos regni sui raptores, fures, predones, violentos alienorum iurium invasores .... 3 sive penis arcendo regalibus iuxta légitimas sanctiones et sanctissimas regni sui eonsuetudines pristinis olim observatas diebus. Item, quod1 dominam S. (!) reginam, de regum sublimium catholieo sanguine propagatam, provisam sibi divinitus legitimi thori sui sociam et consortem, pure et sincere, fideliter et non ficte, maritali semper affectione tractaret, universis sibi iuribus reginalibus ex integro absque diminutione qualibet restitutis ; quodque illám viperám venenosam, Edua vulgariter nuncupatam, per quam, adulterinis sibi nexibus colligatam, alienatus a Deo 5 miserabiliter in suum et totius regni dispendium averterat se a vero, a carnali sua cohabitatione seiunctam, in remotis 6 finibus regni sui adliuc et in procul motis vicinorum principatuum partibus alicui, dum tamen catholico, matrimonialiter copularet. Hiis et aliis quamplurimis per nos petitis et per ipsum idonee7 sive spontanee prestitis iuramentis ante suam absolutionem, astante secularium et religiosorum multitudine copiosa, eidem domino regi diximus, quantum potuimus, clara voce, quod si in premissis omnibus vel aliquo premissorum involveret, quod absit, lapsibus recidivis, in eandem, qua tunc fuerat irretitus, in canonis et hominis excommunicationis sententiam recideret8 ipso facto. Nosque veram et non simulatam ipsius regis conversionem et recognitionem post tot et tanta sacramenta sperantes, ad omnes ecclesiastici ordinis gradus et secularium nihilominus dignitatum personas litteras nostras patentes concessimus, requirentes pariter et rogantes universos, ut ipsum dominum regem de longinqua 9 regione dissimilitudinis, salutis sue procul raptum a portu, redeuntem ad patrem, repedantem 1 0 ad patriam letanter exeiperent cum gloria, regali congruente eulmini, in ipsius regis persona sanctum dyadema regium subtiliter venerantes. Ipse autem dominus rex ad incorporates quodammodo longa consuetudine paganicos sibi ritus et iam, ut dici solet, in naturam conversos,11 calcata divini cultus reverentia, sanctissima chatholice fidei religione, contempta regalis fastigii consideratione, a suis omnino cogitatibus procul mota, ad paganorum et maxime Tartarorum errores sacrilegos longe dampnabiliore,12 quam prius, se convertit, quin verius et plus proprie pervertit recidicivo periculo lapsus sui, resumptis in se predictorum sacrilegorum rituum pestilentiis universis. Nam Tartarorum, Saracenorum et omnium aliorum paganorum potentias Christicolis 1 Az eredetiben hibásan : crenibus. 2 Hibásan : emunitates. 3 Üresen hagyott hely. I Hibásan : per. s Hibásan : ahenatum adeo. e Hibásan : renotis. 7 Hibásan : ydone. 8 Hibásan : resideret. s Eredetiben : longinca. 10 Hibásan : repetantem. II Hibásan : converses. 12 Hibásan : dampnabllore.
