Drăgan, Ioan (szerk.): Mediaevalia Transilvanica 2000 (4. évfolyam, 1-2. szám)
Cruciada Târzie
54 Emmanuel C. Ant oc he essaye de jeter la responsabilité de la défaite sur l’armée hongroise de Sigismond106. Dans la nuit de 9 au 10 novembre 1444, le commandement chrétien rassemblé dans la tente royale prépara le plan de bataille. Le compte-rendu des discussions est relaté principalement par Callimachus, certains passages ayant été compilés ultérieurement par Bonfinius107. Selon Callimachus: “luliano (Julien Cesarini), muniri castra intra currus placebat, dispositis circum machinis, tormentisque, quorum aut fragor terreret, aut impetus arceret hostem, si munitionibus insultare voluisset. Nihil prius in aperto aggrendiendum, quam praecognitae praetentataeque esset hostium vires: verisimile videri, maritimas copias, quarum nullus iam usus in classe esset, secuturas a tergo Tureos, daturasque operam, ut aut coniungerent se suis, aut distraherent hostem, ex parte altera lacessendo. In eoque, omne momentum rationemque vincendi, reponebat. Quam sententiam, Franco Banus (Franko Tallóczi), Agriensisque episcopus (l’évêque d’Eger), et plerique alii ex Hungaris et Polonis sequebantur; rege nom tam probante, quam non reprehendente dimicationis moram: quum lenito interim dolore, quo forte eo die grauius quam unquam alias premebatur, speraret fore, ut suis integer adesse posset.”108 Lorsque Hunyadi prit la parole en tant que chef de l’armée, il montra les défaillances du plan présenté par Cesarini: ‘Tn celeritate transigendae rei, salutem consistere: agendo, audendoque, id genus hostium terreri, non artibus. Quid futurum, si clausos munitionibus, Turei circumstetissent, neque pugnandi copiam facerent, quum tolerandae illic obsidioni, nihil omnino foret praeparatum? Nam quod de naualibus copiis diceretur, ridiculum omnino esse. Quo enim gentium visum, auditumue aliquando, mediterranea bella, classiariis peditibus geri, quorum non alius usus in terra esse posset, quam equitum in mari. Quibusque suas artes, suamque esse disciplinam; eaque in re valere quosque plurimum, ad quam studium exercitationemque adhibuissent. Quod si etiam, contra institutum, et certum suum munus, de classe descenderent: praeter quam quod vix possent, nisi per longum tempus, tam longum terrae spatium pedibus emetiri; ad terestre certamen, contra equites, in peditatu, codemque naualibus armis instructo paruum omnino, aut potius nullum usum fore. Atque ideo, et serum, et vanum esse, quidquid e classe subsidii speraretur. In qua, si quid momenti esse posset terrestribus pugnis committendis, totum impensum in id oportuisse, ut postquam hostis in Europam transfretaret, saltem circa litorra retinerentur, dum rex eo peruenisset. ... Non quam multi ex diuerso essent, referre; sed quo animo et audacia. Quantumlibet innumerabiles, in proelium nihil aliud allaturos, quam qui victi essent, conscientiam, et formidinem. Non assuefaciendos milites, tuendis se vallo, et curribus, quae dissidentium armis praesidia sint, quorumque ut nullus usus euniat, in primis adeo sit expetendum: tunc, quando integrum sit, aut ui atque armis 106 Ibidem, p. 352. 107 Pour la réunion du commandement chrétien voir Callimachus, p. 513-514, et Bonfïnius, p. 148- 149 ainsi que les propos de Prochaska, p. 30, Koehler, p. 49-50, et T. Nicolau, p. 149-150. 108 Callimachus, p. 513.
