Kir. kath. nagygymnasium, Selmecbánya, 1895
19 rengés rommá döntötte. A bányák és azok aknái meg a kutak beszakadván, iszonyú tátongó nyílásokat képeztek, s a kőszirtek engedvén, rajtok nagy hasadékok támadtak; itt-ott semmi, máshol meg hegyormok omlottak össze, és egész sík területek süppedtek.* Az annyi viszontagságon keresztül ment szegény domon- kos-rendü testvérek Selmeczbányán 1536. évig maradtak és a vallásujitás első mozgalmainak szemtanúi voltak. De mert földig lerombolt kolostorukból csak a romok meredeztek: saját * E történeti adat eredeti szövege. »Anno 1-542. venerunt alumni iniquitatis, Simon de genere Rozgon, et Ladislaus Czeh, filius Petri Czeh de Léva, et properaverunt Sebniciam, quatvor millibus Hungarorum et Polonorum succenderuntque civitatem praedictam totaliter, interfectis quam plurimis ex utraquo parte. Et sic Sebnicienses dimiserunt ecclesiam eorum cum mullis bonis, quae hostes receperunt omnimode, cum ecclesiae rebus, calicibus, crucibus, et reliquiis sanctorum multis, et claustri. Et exusserunt venerabile Sacramentum Corporis Christi, in ecclesiis utrisque, altariaque fregerunt. Profecto impie, et ultra belluinam feritatem. Sacrilegam ex se, impressionem, id cum primis execrabilem, reddidit, quod cives, ex diei Dominici praescripto, qui tunc sacro sanctae Triadi, festus erat, rem divinam facientes, oppresserunt praedatores. Nempe, dislocatis, per silvarum lustra, nocte concubia, insidiis, tunc demum in urbem irrupere, cum die iam adulto, ad aeris campani sonitum, ignara periculi multitudo, in aedes sacras, confluxerat. Non hic aetati, non sexui parcitum est; praedabundus miles, publicas privatasque aedes, ac templa in primis, pervadit, spoliat, ac demum, ignibus subditis, concremat, praedaque onustus, post longas caedes, Lévám, unde venerat, recedit. Inulta urbis haec clades fuit, cives autem, atque operas, fortunis et omni eo adparatu, qui erat in vestigandis metallis uecessarius, exutos, in eam rerum difficultatem coniecit, ut precario, et quaesito vicatim pane, toto eo anno, vitam tolerare cogerentur. (IV. §. 9. p. 576 -577.) Tunc vero, coenobium non solum; sed templum etiam D. Nicolai, exustum flammis est. et, quod maxime doleas, quidquid huc illatum fuerat diplomatum, eodem illo incendio, haustum. Ergo pessum tunc ivit coenobium. Damna certe, quae acceperant fratres, non potuerunt reparare, dum exhaustis opibus, emorerentur hi, isti demigrarent aliorsum.« (IV. §. 43. p. 634) »Sed, nondum calimitatis finis: sequenti enim anno, qui quadragesimus tertius fuit, supra millesimum, quadringentesimum, quidquid urbis erat residuum, vehementissimo terrae motu, concussum est penitus. In rudus, nempe deiectae sunt aedes, quas anni superioris incendium, fecerat residuas; fodinae autem, et harum cuniculi puteique, vastis hiatibus fatiscente etiam petrarum compage, foede contumulatae: ut heic quidem durissimi colles, depressae alibi planities, subito confierent, passim autem, nihil.« (IV. §. 9. p. 577.) 2*
