Mózessy Gergely (szerk.): Prohászka-tanulmányok, 2015-2017 (Székesfehérvár, 2017)
II. A PÜSPÖK RÓMAI MEGÍTÉLÉSE - Tusor Péter Prohászka Ottokár és a római Sacra Congregatio Consistorialis, 1911-1913
Tusor Péter: PROHÁSZKA OTTOKÁR A RÓMAI SACRA CONGREGATIO CONSISTORIALIS ELŐTT (1911-1913) 6. boni moralis & ejus assecutio ( inventio- executio) est spontanea. Forsitan intentiones pulchras feminarum in ordine morali huic sensui-debemus attribuere. Et hoc non significat quod (mulier) plus sciat (de moralibus), sed quod rectius sentit de illis. Jam vero vita practica mag is ambulat in vestigiis sensus, quam scientiae, imo et reális, concreta experientia & sensus (megeszes, Jefühlen) est illud quod principal iter & speckaliter vitam nominamus. Deinde exponit auctor, quomodo in vita artis sensus, semper originem habens.in profunditate animi artificis, sit principium creans artes. Prosequitur. Itew^redimus ad nidum avium, quia ostendi, quod vis primitiva, inspirans, creans^ fj. ipsius vitae est sensus, qui aves ita impellit jftrahit) sicut homnies. In avibus vita est sine conscientia (óntudat, Bevusststin ), in nobis unda vitae partim est cum conscientia, partim in statu subconscientiae (unterbevusstsein,öntudatailatti ).• Dico "sine conscientia", si cogitationes refero ad profunditates ingeniorum & inspirationum quorum non sumus domini. Et dico "cum conscientia", si considero proqectiones harum profunditatum in nostris inclinationibus, divinationibus, desideriis, perceptionibus (megerzes,Durchfühl en,sensus) . Stupendo conspicimus quomodo venit, quomod se praesentat & evanescit sensus. Mirando contemplamur quomodo ver if icatur "'( hat e t vigorem) sensus in formatione nostri mundi humani, & nostrarum culturarum sibi succedentium, quomodo nos cogit facere nidos & stimulat & incitat ut 944444 exeamus de nido nostro- Ante .»areis a nostras humanitas tunc quasi arbor gentium, nationum apparet, cujus rami pleni sunt nidis. Adsunt nidi derei icti, Et quomodo se os tendit nostra cultura ? Sedet ne in suo nido, vel jam relinquit nidum ? Colligitne mundum in unitate quadam opinionum, ut in suo nido quiescere possit;- non habet incitamenta & motiva ad novas- praesensiones & sensationes ? (sensus)-Auctor credit, quod hodie humanitas non habet nidum firmum, sed est potius in statu, quo avolamus a nido, quia carets ideal ibus comnunibus, quae nobis dominentur & ad actiones fortes impellant, űuamv is e^tiam V hodie^enus humanum sit plenum desideriis magnis, robustis, tamen hodie pondus vitae est in quaestionibus socialibus & oeconomicis, quae omnes vires absorbent, quae prius philosophiae, vitae religiosae, arti, rei bellicae applicabantur. Harmonia nunc in humanitate non est vera. Hodie caremus sensu colligente vitam fi sensu erga cognitionem unientem & metaphysicam. "Non inven Lwtóeú, inqui t, adhuc illam formam synt*hes is, “ in qua collocare possimus modernum hominem, & nos circumdantem realitatem, in CL'vUjYVXtlA-*£ a ÍAA nunc construuntur ab ins t inc t ibi** 318 Prohászka-tanulmányok, 2015-201 7
