Cherrier Miklós János: Institutiones Historiae Ecclesiasticae. Tom.1. (Pestini, 1840) - 21.951a
2 vitia vero nunquam non fugienda movere, ac efficacitatem Religionis Christianae ex fructibus ob oculos ponere, seu Historiae Ecclesiasticae finis oat: homines sapientiores, ot meliores reddere. ' f Dotes. ’ Ut Historia Ecclesiastica fini suo respondeat, eam certis dotibus instructam esse oportet. Ilae autem sunt 1) veritas ; ne videlicet seu falsum dicat, seu verum, dum hoc edicere adjuncta exigunt, reticeat. Nam quis nescit, ait Cicero, primam esse Historiae legem, tie quid fulsi dicere audeat, deinde, tie quid veri non audeat, ne qua suspicio gratiae sit in scribendo , ne qua simultatis Veritas haec, quae in omni Historia, praesertim vero in Ecclesiastica praelucere debet, criticam requirit, et libertatem in referendo, utramque tamen moderatam, ne ex malevolentia potius, quam veritatis studio, et altiore Historiae fine profecta esse videatur. *) 2) delectus’, nam nec homo utpote vitae, et memoriae brevis cunctis eventibus referendis sufficit, nec omues eveutus ad usus humanos conducunt. Quare ii solum referendi sunt, qui ad universam Ecclesiam, vel majoicm ejus partem spectant, qui maguas mutationes in Religione, in cogitando et agendo, in institutis, in scieutiis produxerunt; qui characterem aevi adumbrant, populorum, sectarum, virorumque celebriorum qualitates, et molimina exhibent, atque sic virtutis imaginem, vitii vero fugam nobis instillant; qui alios eventus memorabiles illustrant, aut ad eorum adaequatam narrationem spectant, uti sunt: causae, effectus, adjuncta notabilia. 3) relatio pragmatica; id est Historia non nudam eventuum narrationem ad memoriam instruendam, aut oblectandos lectores solum complecti, verum etiam prudentiam, et . judicium in negotiis tractandis acuere debet. Scu ad Historiam spectat praeter facta etiam eventuum causas, et effectus tam boaos , quam malos recensere, nexum , quo unus eveutus alteri praeluxit, sieque aiium remotissimum saepe eventura produxit, cxpouere, denique reflexiones adjungere, per quas ex factis 1) Ue Oratur. Jib. 2 lup. 15.,
