Vass László: Institutiones historiae ecclesiasticae novi foederis. Tom.1. Introduction (Pestini, 1828) - 20.880
80 est scientia, quae de tempore, ejus partitione, ad usus humanos adcommodatione et factorum ad sua tempora reductione tractat. §. 27. Divisio. Ea astronomica, vel historica, seu technical appellatur, prout de tempore aut secundum motus siderum, praecipue solis et lunae , aut secundum determinationem arbitrio humano factam agit. 5- 28. M o m e n t u m. Chronologiae momentum ex sequentibus satis intelligi potest: 1) A temporis, quo documenta et monumenta prodiverunt, cognitione quam plurimum dependet, ut de. eorum authentia recte judicemus. 2) Sine chronologia seriem et nexum eventuum haud pervidemus et hoc ipso plura nobis circa tales eventus obscura manebunt. Magni eventus diu praeparantur, prima eorum veluti semina praecedente aetate jaciuntur, dein semper plura accedunt, donec tandem magni illi eventus plene evolvantur. Nisi chronologicum eventuum ordinem teneamus, admirabilis iste progressus, in quo providentia divina maxime elucet, nobis ignotus erit. 3) Duntaxat factis ad sua tempora debite adligatis patet evolutio humani generis grada- tim facta, progressus culturae, character cu- jusvis aevi, antiquitas, vel novitas rerum, in qua saepe plurimum situm est.
