Hittudományi Folyóirat 7. (1896)

Dr. Szentes Anzelm: Hitünk tulajdonairól

34

assensus scientiae non est meritorius. Sed consideratio actua- lis rei scitae subiacet libero arbitrio; est enim in potestate hominis considerare et non considerare. Et ideo considera- tio scientiae potest esse meritoria, si referatur ad finem caritatis, id est ad honorem Dei vel utilitatem proximi. Sed in fide utrumque subiacet libero arbitrio, et ideo quantum ad utrumque actus fidei potest esse meritorius.« Másutt így magyarázza a hit szabadságát:1 »Quod autem voluntas moveat intellectum ad assentiendum, potest contingere ex duobus: uno modo ex ordine voluntatis ad bonum; et sic credere est actus laudabilis; alio modo, quia intellectus convincitur ad hoc, quod indicet esse credendum his, quae dicuntur, licet non convincatur per evidentiam rei; sicut si aliquis propheta praenuntiaret in sermone Domini aliquid futurum, et adhiberet signum, mortuum suscitando, ex hoc signo convinceretur intellectus videntis, ut cognosceret mani- feste hoc dici a Deo, qui non mentitur; licet illud futurum, quod praedicitur, in se evidens non esset. Unde per hoc ratio fidei non telleretur.« Szent Tamás tehát a szabadsá- got onnan származtatja, hogy a tárgy önmagában nem szembetűnő. Ezért mondja a rómaiakhoz írt levél magyaráza- tában ; 2 »Quatuor autem hic considerare oportet circa fidem. Primum quidem quid sit fides: importat enim assensum quendam cum certitudine ad id, quod non videtur, ex volun- täte; quia nullus credit nisi volens, ut Augustinus dicit׳.«

Ugyanezt tanítják a későbbi hittudósok is, mit Lugo igy fejez ki:3 »Vera et communis sententia docet, intel- lectum necessario pendere a voluntate per -actualem et posi- tivum affectum imperante assensum fidei, a quo affectu fides denominatur voluntaria et libera.« A tridenti zsinat a hit szabadságáról igy szól: 4 »Disponuntur autem ad ipsam iustitiam, dum excitati gratia, et adiuti fidem exauditu concipientes, libere moventur ad Deum, credentes vera esse,

1 2. 2. q. 5. a. 2.

2 In ep. ad Rom. cap. 1. lect. 6.

De fide disp. X. sect. 1. n. 3.

* Con. Trid. sess. 6. c. 6.