Folia Theologica et Canonica 1. 23/15 (2012)

IUS CANONICUM - Szabolcs Anzelm Szuromi, Biblical Texts and Medieval Ecclesiastical Discipline up to the Decretum Gratiani

146

SZABOLCS ANZELM SZUROMI, O.PRAEM.

As it is well known, the reform of the religious life in the 11th and 12lh centuries had a strong and essential link to those Biblical texts which contained clear directions to fulfill a genuine Christian life (e.g., Mt 16:24; Mt 19:21; Acts 2:44; Acts 4:32; 1 Cor 14:19; 1 Cor 16:14; etc.)- Giles Constable (1996) precisely explains the peculiarities of this “bible-based spirituality” and its effect on the ecclesiastical society, especially on the religious orders* 40 (e.g., Cistercian41). Thanks to this prosperity of Biblical studies the exegetical method received new vigor42 which concluded into the Glossa Ordinaria of the Bible (i.e. Gilbert Crispin).43 44 It cannot be accidental, that the famous canonical collection of Gratian, i.e. the Concordia discordantium canonum, uses not only quotations from the Old Testament and New Testament, but also some glossas of the Glossa Ordinaria (D. 26 c. 2M: Tit 1; D. 27 c. 445: Tit 5; C. 9 q. 3 c. 946: Rv 2:1; C. 32 q. 2 c. 1547: Nm 30:4; D. 3 c. 35 de pen.48: Lv 10:16)., moreover

Ad Thimotheum due. Ad Thitum una. Ad Philemonem una. Ad Hebreos una. Apocalipsis lohannis liber unus. // Petri apostoli epistole due. Iacobi apostoli epistola una. Iohannis apostoli epistole tres. lude Zelotis apostoli epistola una.

40 Constable, G., The Reformation of the Twelfth Century, Cambridge 1996. 125-167.

41 Lekai, L. J., Bible, Cistercian, in Strayer, J. R. (ed.). Dictionary of the Middle Ages, 2. New York 1983.218.

42 Riedlinger, H., Bibel - [2] - Geschichte der Auslegung, in Lexikon des Mittelaters, München- Zürich 1977-1999. II. 47-58, especially 49-54.

43 Cf. Smalley, B., The Study of the Bible in the Middle Ages, Oxford - New York 1952.2

44 D. 26 c. 2: Acuitus intelligunt, qui nec eum, qui catecuminus uel paganus habuerit alteram, ordinandum consuerunt, quia de sacramento agitur, non de peccato. Propter sacramenti sanctitatem sicut femina, si catecumina uitiata est, non potest post baptisma inter Dei uirgines consecrari, ita non absurde uisum est bigamum non pecasse, sed normam sacramenti amisisse non ad uitae meritum, sed ad ordinationis signaculum. Unius uxoris uir, episcopus significat ex omnibus gentibus unitatem uni uiro Christo subditam. II. Pars. §. 1. Sicut duobus dominis seruire, sic ab uno Deo apostatare, atque in alterius superstitionem ire non licet. Friedberg I. 95.

45 D. 27 c. 4: Vouentibus uirginitatem non solum nubere, sed etiam uelle dampnabile est. Friedberg I. 99.

46 C. 9 q. 3 c. 9: Episcopo scribit, de cuius manu peccata requirit subditorum, nec sine eius consilio subditos iudicare debeat. Friedberg I. 609.

47 C. 32 q. 2 c. 15: Liberi dicti sunt, qui ex libero matrimonio sunt orti. Nam filii ex libero et ancilla seruilis condicionis sunt. Semper enim qui nascitur deteriorem partem sumit. Naturales autem filii dicuntur ingenuarum concubinarium filii, quos sola natura genuit, non honestas coniugii. §. 1. Hii uero, qui non sunt de legitimo matrimonio, matrem potius quam patrem secuntur. Friedberg I. 1131.

48 D. 3 c. 35 de pen.: “Inter hec hyrcum, qui offertur est.” Quia omne peccatum per penitenciam deletur, et qui predictum peccatum alterius doctrinae et blasphemiae conmiserunt saluati non sunt, causam mortis eorum Legislator exponit: “Inter hec hyrcum, qui oblatus fuerat etc.” Quia scilicet non comederunt filii Aaron quod pro peccato erat in loco sancto, id est, penitenciam con- missi peccati in ecclesia peragi non fecerunt, quibus hoc preceptum est, peccati in ecclesia peragi non fecerunt, quibus hoc preceptum est, quos Christus uicarius suos in ecclesia constituit. Ipse autem oblationis suae sanguinem, que pro nostro sanguine oblata est, in sanctum, id est in celum, in conspectu patris obtulit. Debet autem comedi hoc sacrificium in loco sancto, scilicet in ecclesia, in propitiationem peccatorum. Unde addit: “quemadmodum preceptum est michi,” sic