Circulares litterae dioecesanae anno 1872. ad clerum archi-dioecesis strigoniensis dimissae a principe primate regni Hungariae et archi-episcopo Joanne Simor

V.

19

minus resurrexit, hoc est Dominica studiosius ad ecclesiam accurrite“ ‘). Ulterius de iisdem disponendo hortantur: „Precationes facite mane, tertia, sexta, nona, vespere et ad galli cantum. — Si ad ecclesiam prodire non licuerit propter infideles, congregabis episcope in domo aliqua. Quodsi neque in domo neque in ecclesia congregari poterunt, psallat sibi unusquisque, legat, oret, vel duo simul aut tres.“ 2)

Justinus Martyr, defensor fidei, et in „Apologia“, et in „Dialogo cum Triphone“ étin epistola ad Zenam commemorat christifidelium communes simul preces, hymnos, laudes Dei nocturnas atque diurnas.3)

S. Ignatius Martyr, ad initium saeculi secundi, post Evodium tertius a S. Petro Antiochiae episcopus, accepta per contemplationem visione, auctor fuit, ut psalmi et hymni alternatim canerentur. Theodoretus traditionem hanc historicam consignavit, scribens: „Consuetudinem alternatim psallendi habet ab antiquis saeculis orthodoxa Ecclesia, ab Ignatio nimirum, qui post Evodium Antiochensis Ecclesiae antistes pontificatus gratiam per magni Petri dexteram accepit. Hic in excessu mentis snae vidit angelos alternis hymnis Sanctissimam Trinitatem collaudantes; unde psallendi formam in ea visione expressam ecclesiae tradidit Antiochenae, quae deinde in varias Ecclesias piorum episcoporum studio insinuata, ab omnibus demum catholicis accepta est.“ 4) Hoc idem, et iere iisdem verbis refert Socrates: „Dicamus ergo, quaenam fuerit origo consuetudinis nunc in Ecclesia vigentis, in duobus choris alternatim canendi? S. Ignatius, qui fuit secundus in Syria post S. Petrum episcopus, quive certe cum Apostolis conversatus est, habuit visionem, in qua angeli ipsi apparuerunt per vices cantantes hymnos in honorem S. Trinitatis; in sequelam visionis hujus modum huncce canendi sibi revelatum ecclesiae Antiochenae tradidit, unde ejus traditio et usus in omnem Ecclesiam diffusus est.5) Concinit enim populus cum clero simul, qui cantus directus vocatur, quemadmodum in ecclesia Mediolanensi hodie quoque psalmi ad Laudes simul uno choro canuntur, et S. Benedictus jussit die dominico psalmum 66-um ad Laudes, et omnes ad Completorium psalmos uno'choro, cantu directo percinere.b) Flavianus antistes Antiochenus, hunc alternatim canendi ritum contra Arianos confirmavit, non autem primus induxit,7) prout S. Ambrosius Mediolani fecit. Nonnullis in locis, uno canente populus et clerus brevi versu respondit;8) prout nos ad „Venite exultemus“ et in responsoriis facimus. Praeter alios testes sunt S. Augustinus: „brevis est inquit, psalmus, quem modo cantatum audi, vimus, cui cantando respondimus.419) S. Joann. Chrys.: „et is, ait, qui psallit, solus psallit, etiamsi omnes respondendo resonent, tanquam uno ore vox fertur.“ ,0)

Idem S. Ignatius, in epistola ad Magnesios, commemorat sacros coetus, synaxes ad orandum, et facere urget.

Concilium Romae, sub Thelesphoro, anno 140—152, disponit: „Omnes cierici hymnis et vigiliis atque orationibus Domino inhaerere die noctuque studeant.41 “)

De S. Abercio, episcopo hierapolitano, medio saeculo secundo, Surius ex Meta- phraste ad 28 am Octobris tradit, quod solitas horae nonae preces recitaverit; de sancta 1

1) Libr. 2. cap. 59. Apud Marténe, de antiquis Eccl. ritibus ]L. 4. — 2) Libr. 8. c. 34. — 3) Gallandus Bibi. Patrum, Tom. 1. p. 413—606. — 4) L. 1. hist. — 5) L. 5. Hist. Eccl. c. 8. — 6) Grancolas, Commentarius histor. in Rom. Breviarium, c. 17. p. 57. coi. 2. ed. Venet. 1734. — 7) Card. Bona, de div. psalm, c. 16. §. 10. n. 1. p.513. — 8) Isid. de olfic. I. 6. c. 1. — 9) Enarrat, in Ps. 99. — 10) Homil. 16-a in 1. ad Cor. — 11) Pamelius, Liturgicon T. 1. p. 141.