Circulares 1850-1864, Joannes bapt. Scitovszky de Nagykér, Archi-episcopus Strigoniensis, Regni Hungariae Primas

1859

S. E. E. TIT. S. CRUCIS IN HIERUSALEM PRESBYTER CARDINALIS

DEI ET APOSTOLICAE SEDIS GRATIA METROPOLITANAE ECCLESIAE STRIGONIENSIS ARCHI- EPISCOPUS, SANCTAE SEDIS APOSTOLICAE LEGATUS NATUS, INCLYTI REGNI HUNGÁRIÁÉ PRINCEPS PRIMAS, SUMMUS ET SECRETARIES CANCELLARIUS, INSIGNIS ORDINIS S. STEPHANI REGIS APOSTOLICI PRAELATUS ET MAGNAE CRUCIS EQUES, INS. ITEM ORD. LEOPOLDI IMP. MAGNAE CRUCIS EQUES, S. C. ET R. APOSTOLICAE MAJESTATIS ACTUALIS INTIMUS CONSILIARIUS, SACERDOS JUBILARIS, AA. LL. ET PHIL. NEC NON SS. THEOL. DOCTOR, ETC. ETC.

*

Diu multumque exercuit illa quaestio hominum ingenia, imo etiam ecclesiasticarum et civilium iurisdictionum fatigavit consilia: qua ratione possint Capitalia fundationalia ita secura reddi, ut et certum annue censum continuative fundant, et a frequentiori, pro conditione rerum humanarum, interitu vindicentur. Peculiorum ecclesiasticorum par sollicitudo meum quoque animum multum occupavit, quia haustis notitiis, vidi Capitalia Ecclesiarum et piarum fundationum non pauca periclitari, et quotannis aliquot propter inexigibilitatem, vel deperditas in parochiis Obligatoria- les e Rationibus expungi.

Malo huic communi exponebantur quoque fundationes, administrationi Metropolitani Capituli nostri creditae, ea tantum cum diversitate, quod hic obligatoriales debitorum omnes praesto sint, sed vero aliquae Capitalium summae in periculo deper- ditionis versentur, et periverint quoque. Annua autem interusuria, penes adhibita omnia remedia in restantiis adcumulata habeantur* Hinc necessario provenire debuit, ut competentia annua interusuria iis, ad quos de mente fundatorum pertinent, tradi non potuerint, vel aliunde mutuari debuerint; per quod querelis non paucis et perplexitatibus multis apertus est campus.

Pro posse calamitati huic prospecturus, administrationis modalitatem pro ob- iecto Visitationis Canonicae, penes Ecclesiam Metropolitanam asservatae, destinavi, et initis cum Metropolitano Capitulo repetitis consultationibus, talia principia administrationis, vim Statutorum visitationalium obligationem induentium, habitura, ennuciavi, ut quid quid humanitus possibile est, id ad salvandas fundationes, et annuos earum census adhibeatur* Siquidem autem omnium temporum experientia abunde doceat, ordinarium illud medium qualitercunque circumscriptum (ut quippe solum penes hypothecam, fideiussionem, intabulationem, aliasque centenas cautelas fiant pecuniarum fundationalium elocationes — et si quis annuum censum vel vice una non numeraverit, Capitale pro edicto habeatur) scopo plene non respondere, imo in recaptivatio- nem periclitantium summarum, et adurgendas ac incassandas a debitoribus interusu- riales restantias Advocatis, processibus, iudicibus, adeoque expensis quoque opus esse, in ordinario hoc modo salus fundationum nec locari potuit.

Reccurendum itaque censuimus ad char i tat em — coelestem illam virtutem, de qua scriptum est: „fide et spe, qua virtutibus divinis, major est charitas, utpote quae benigna est, patiens est, non quaerit, quae sua sunt, non irritatur, non cogitat malum“ — et convicti sumus, hac unice via optatam, et tamdiu quaesitam securitatem obtineri posse. Sicut laudabile est, dum plures personae societatem ineunt, ut sibi rerum suarum detrimentum passuris reciproce succurrant, ita improbari neutiquam potest, si plura Instituta utique a charitate profecta, eum in finem uniantur; ut singulum eorum aliquam falcidiam patiatur quidem, nullius tamen emolumenta vel ad tempus suspendantur, eo minus e toto pereant. Id quod his diebus eo magis necessarium est, quod plura Capitalia per privatos debitores in Chartis fundorum, onere levatorum, repersoluta, iussu altiori acceptari debuerint, a quibus nonnisi 5. fini percentum, et quidem detracta contributione, solum in valuta austriaca dependantur,

Nr. 5229.

De Capitulari Administrationo Fundationum.

«