Circulares 1850-1864, Joannes bapt. Scitovszky de Nagykér, Archi-episcopus Strigoniensis, Regni Hungariae Primas
1859
Venerabili Clero Archi-Dioecesis Nostrae Strigoniensis Salutem in Domino et paternam Benedictionem! Quo finis scholarum elementarium certius obtineatur, sedulo easdem a scholarum Inspectoribus visitari oportet. Visitatio idmodi, occasione publici cum prolibus examinis in praesentia factorum scholae praesuscepta, amplum praebet Inspectoribus campum defectibus scholaribus occurrendi, Communitatem pro exhibendo scholis suis debito favore lucrandi, Docenti i denique et scholari iuventuti obligationes suas ob oculos sistendi ; ut adeo momentum visitationum harum paulisper consideranti clare in oculos incidat. Hinc est, quod iam „systema scholarum elementarium“ §. 47-o Inspectoribus scholarum obligationem iniunxerit, singulam Districtus sui scholam saltem semel per annum investigandi; quodipsum „politica scholarum coordinatio“ quoque §, 399-0 cum eo inculcat, ut visitatio haec facilitationis gratia cum illa VADiaconali simul et ad semel praesuscipiatur. Obligationis hujus „provisoria etiam pro scholarum Inspectoribus instructio“ §. ll-o meminit, addendo et id, quod annua haec visitatio, cum publico examine coniungenda ad, statum singulae scholae debite cognoscendum, impedimenta removenda, plana et proiecta scopo conformia sucollanda, Docentum et scholarium industriam acuendam, institutionem denique ac religiositatem nec non moralitatem omnimode promovendam plurimum sane conferat. Quare occasione hac advertere oportebit visitantem: a) qua cum diligentia et qualificatione c a t e- chetica institutio prolibus impertiatur? quae sit Docentis et subsidiariorum eius moralis conversatio? erga superiores et alios observantia? in docendo idoneitas et exactitudo ? quod item prolium tractamentum ? perfectionis studium ? b) quae schola- rium in frequentando industria, in moribus et literis progressus, cultura corporalis, mundities? c) quae in parentibus ad excolendas proles cooperatio? quod apud illos scholasticae institutionis momentum et aestimium ? qui praetextus vel realia impedimenta mittendarum ad scholas prolium? quomodo his medendum, illis occurrendum? quae illorum erga Docentes observantia? in dependendo didactro aliisque praestationibus promtitudo? d) quae aedificii scholaris conformatio? quoad requisitam instructionem et calefactionem provisio ? e) quis C u r a t i, ceu localis scholae Inspectoris, in promovenda re scholari zelus? num discretus erga Docentes et discentes rigor ? quae eiusdem in removendis quibusvis impedimentis, defectibus item scholaribus tollendis, ac cultura Docentum promovenda industria? f) Quod scholae Curatoris in eadem visitanda, frequentatione scholae, religiositate et moralitate prolium promovenda, praestationibus Docenti rite pendendis, defectibusque occurrentibus Curato insinuandis studium? qualis denique g) a superior itate locali in adurgenda scholae frequentatione, parentibus, si in mittendis ad scholam prolibus desides essent, coercendis, in Docentis iuribus propugnandis, praestationibusque eiusdem rite imma- nuandis navata opera? Qu$,eK, omnia cum causis et effectibus, occurrentibus item gravaminibus, factis prpieetis, traetatuumque conclusis, sive officiosae libtitiae, sive ulterioris in agendo (Jirectionis causa, Inspectorem scholarum scripto notare iuvabit. Quamvis vero operosum hoc t visitandi munus scholarum Inspectores vel ex officii sui ratione surqrna cum exactitudine obire oporteat: quo tamen fatigia eorum- dem hoc scopo praesuscepta aliquantulam saltem retributionem prosperent, 'expensasque nefors occurrentes ipsi, >-perstringere valeant, Sua Maiestas Sacratissima, vigore Rescripti ministerialis sub 4-a Augusti a curr+ Nris 11037/9i4 clementer resolvere dignata est: ut, proiecto abs me sub 28-a Nov. 1855 Nr. 4977 facto conformiter, scholarum Inspectores titulo annuae, si fieri poterit, cum illa Parochiarum coniungendae, visitationis omnium scholarum extra domicilium suum sitarum, a singula earumdem C. flnos val. austi\ — nisi localis quipiam fundus scholaris praeexisteret — e cassa concernentis Ecclesiae, ad casum autem insufficientiae earum e Fundo studiorum percipiant, vecturas vero Communitates ipsae praestare, vel bonificare teneantur; alio- quin enim scholae populares fines Ecclesiae utplurimum promovent; Communitates vero e scholis bene ordinatis prima et praecipua emolumenta capiunt; ut adeo et has et illam ad efflorescentiam scholae sibi fructificantis vires suas conferre necessum sit. Nr. 3585. Scholarum element. visitatio inculcatur.
