Acta Papensia 2010 - A Pápai Református Gyűjtemények Közleményei 10. évfolyam (Pápa, 2010)
2010 / 3-4. szám - Műhely - Gerencsér Tibor: A Magyar Mickiewicz Társaság első évtizede
MŰHELY Acta Papensia X (2010) 3-4. Summary TIBOR GERENCSÉR Pierwsze dzíesieciolecie Towarzystwa im. flúama Mickiewicza W pierwszej polowie XX wieku w Budapeszcie dzialalo towarzystwo nosz^ce imi? Adama Mickiewicza, którego zadaniem bylo rozwijanie polsko-wegierskich kontaktów literackich. Wczesniej istnialo kilka innych towarzystw, na przyklad Stowarzyszenie W^giersko-Polskie, Zwi^zek Wegiersko-Polski, Komitet Pami^ci Stefana Batorego albo Zespól Polaków na Wegrzech, ale to 20 wrzesnia 1929 roku wraz z utworzeniem Towarzystwa Mickiewicza w Klubié „Fészek” rozpocz?lam sie nowa epoka w zwi^zkach literackich polsko-wegierskich. Honorowym prezesem towarzystwa byl ksiqze prymas Jusztinián Serédi, w kierownictwie zasiadali równiez marszalek parlamentu baron Gyula Wlassics, byly minister i przewodniczqcy Wegierskiej Akademii Nauk hrabia Kuno Klebelsberg oraz Albert Berzeviczy. W rzeczywistosci nie dzialali oni czynnie, a jedynie byli czlonkami honorowymi. Wlasciwym przywódc^ towarzystwa byl najpierw archeolog i pisarz baron Albert Nyáry, potem zas, od 1935 roku, bylym minister wegierskiego rz%du György Lukács. Od lat 30-tych glównym sekretarzem byl historyk Edgár Palóczi, sekretarzem - János Kertész. Towarzystwo rozrastaio sie bardzo szybko juz od roku jego zalozenia, jego czlonkowie to w wiekszosci konserwatysci o przekonaniach prorz;jdowych. Elita zycia kulturalnego byla reprezentowana na lőnie towarzystwa przez takie postaci jak na przyklad fdolodzy János Melich i István Kniezsa czy historycy Sándor Domanovszky i Henrik Marczali. Celem towarzystwa bylo rozwijanie wspólpracy polsko- wegierskiej na polu intelektualnym, co osiíjgano organizuj^c uroczystosci, wyklady i przedstawienia, a takze odslaniaj^c tablice pami^tkowe i pomniki. Dzialalnosc towarzystwa mozna podzielic na trzy epoki: pierwsze dzíesieciolecie, druga wojna swiatowa i okres po wojnie az do jego rozwi^zania. W pierwszym okresie sytuacja polityczna korzystanie wplywala na prace towarzystwa: wówczas to zostal podpisany uklad o wspólpracy kulturalnej miedzy dwoma panstwami. W tym czasie wypuszczono seri? ksi^zek „Bibliotéka Polsko-Wqgierska”, któr^ opiekowal sie Edgár Palóczi, János Sziklay zaprezentowal tlumaczenie „Paria Tadeusza”, chociaz nie mógl wydawac przez wojne, a od 1935 co rok przyznawano odznaczenie Mickiewicza temu, kto duzo zrobil dia sprawy polskiej. W ten sposób w 1935 nagrode Towarzystwa Mickiewicza dostali roku historycy Adorján Divéky i Marian Zdziechowski, w 1936 historyk Endre Veress i pisarka Kazimiera IHakowiczówna, potem historyk Jan D^browski i w 1939 roku János Sziklay, thimacz „Pana Tadeusza” i historyk Imre Lukinich. te 226
