Opinio Excelsae Regnicolaris Deputationis motivis suffulta, pro pertractandis in consequentiam Articuli 67: 1790/1 elaboratis Systematicis Operatis Articulo 8. 1827. exmissae circa objecta ad Deputationem Juridicam relata. / Posonii / in Typographia Ludovici Landerer de Fáskút / 1831

I. Projectum Articulorum de Fororum Coordinatione

u

In moderno rerum situ provisio Articuli citati lini rectae Coordinationis Fororum non convenit; quatuor enim fixorum terminis insimul octo hebdomadas constituentibus , penes omnem solertiam exiguum est, quod definiri potest, accedit, quod Judicia Jiaec c paucis individuis constent; quod Actori hunc, vel illum, quem sibi magis addictum putat, Judicem deligere liceat, et haec ipsa Actori concessa facultas in Reo convento diffidentiam excitet ; quod non sit aeqaliter inter hos Judices partitus labor, uno videlicet exiguis, aut nullis juridicis occupato, alter plures centurias decurrentium coram se Causarum numerat, unde justitiae administrationein eo magis adhaerere necesse est, quod mutato per restaurationes , resignationes, aut mortem procedente Judice, reflexoxoriae evocationes identidem repeti debeant. — Denique inde ab anno 1729. moles agendorum in politicis, quae citra periculum securitatis publicae negligi non possunt, tantopere increvit, ut Yice-Comitcs, et Judices Nobilium, in quibus administratio Comitatuum tamquam cardinibus vertitur, tempore constricti, cum secus etiam ad fixorum Terminum alia quoque negotia relegari consveverint, in definiendis Causis exiguum quid praestare possint.

Cum igitur regressus ad eum situm, in quo Judicibus Comitatensibus extra Sedem Judiciariam judicandi provincia delata est, impossibilis sit, adeoque eorum opera acceleratio administrationis justitiae sperari nequeat, Causantibus interim consulendem sit, non superest aliud, quam ut tale adoptetur medium, quo commodo publico in omni respectu subveniatur, et Causae ab his Judicibus ad Forum Comitatense, quippe Sedes judiciarias, ad quas oJim quoque, paucis exceptis spectabant, transferantur, Sedesque Judiciariae ita regulentur, ut iis dijudicantis sufficiant.

Scilicet propositionem hanc a provincia sua alienam esse, Regnicolaris Deputatio sibi persvadere non potest, dum enim Articulus 67: 179f. majorem celeritatem processuum securitati litigantium junctam sibi pro scopo praestituit, cuncta ea media in usum Vertenda, admisisse inferri debet, quae fini huic inserviunt, et salvis institutis, systema Regni sustinentibus adbiberi possunt, innuentibus autem vetustis Legum sanctionibus in consistentia Comitatuum id omnino organicum, et essentiale est, ut Yice-Comitcs et Judices Nobilium cum Juratis Assessoribus Causas litigantium in Sedibus Judiciariis discutiant; activitatem vero illam, ut causas etiam extra Sedem Judiciariam ordinaria officii potestate judicare valeant, iis duntaxat in subsidium Sedriarum attributam fuisse Articulus 35: 1729. testimonio est, vestigia denique, quae de anteriori usu activitatis hujus reperiuntur, exceptis unice violentiarum Casibus, ac de iisdem emanatis Articulorum 29: 1609. et 23: 1613. hisque analogis legum dispositionibus positiva lege evinci vix possunt; sed possint licet, inductioni formati Judicii minime-obstant, quia nec Yice-Comites, nec Judices Nobilium intenduntur privari judicandi activitate, verum unice eo dirigitur propositio , ut publica utilitate poscente, activitatis hujus exercitium ad avitam reducatur consvetudinem, quo facto utique consistentia Comitatuum non plus afficitur, quam affecta fuerit, dum Judicatus Sedium Judiciariarum ad paucas Causarum species restrictus, maxima vero in parte Judicibus in partibus procedentibus delatus fuit.

Diversis temporibus diversa fuisse circa formam Fororum Comitatensium constituta, caetera inter Articuli 15: 1154. 8: 1486. 53: 1492. 23 et 24 : 1613. indicant, quin existimatum fuerit, modificationibus ejusmodi, Comitatuum activitati derogatum fuisse, ut adeo dum frequentibus antenatorum exemplis insistitur, insolitum quid tentari, adstrui prorsus nequeat; dum enim Regnicolaris Deputatio antedictis Foris formatum Judicium substituendum opinatur, hoc ipsum eo sensu proponit, ut administratio Comitatus tam judiciaria, quam politica penes Universitatem in legali conjunctione permaneat, quod ipsum veteri Sedriarum forma et activitate cum aliqua scopo cohaerente modificatione