Tanulmányok Budapest Múltjából 14. (1961)

Fügedi Erik: Középkori magyar városprivilégiumok = Ungarische Stadtprivilegen im Mittelalter 17-107

omnes causas inter se exortas iudicabit more hospitum aliorum". — Hibe, 1265: „qui [villicus] omnes causas ortas inter ipsos possit et debeat iudicare". — Győr, 1271: „qui [villicus] omnes causas ipsorum tarn maiores debeat et possit iudicare". — Szatmár, 1271: „qui [villicus] causas maior es et minores inter se exortas iudicare possit". — Sopron, 1277: „omnes causas tarn maiores quam minores quoque super effusione danguinum vel homicidii inter ipsos émergentes villcius ipsorum. . . iudicet et décernât more civium Albensium". — Vasvár, 1279: „qui [villicus] eosdem in omnibus articulis causarum iudicabit". — Pozsony, 1291: „qui [villicus] omnes causas ipsorum et etiam extraneorum inter ipsos vel intra metas civitatis more hospitum aliorum. . . possit iudicare". — Nagymaros, 1324: „qui iudex cum iuratis furta, latrocinia, homicidia, incendia, violentias et alias causas. . . iudicabit".

—

Körmöc, 1328: „Item nullius alterius, nisi iudicis ipsorum sive villici. . . iudicio in omnibus causis addere teneantur." — Kőszeg, 1328: „ut omnes causas tarn maior es, quam minores tarn super effusione sanguinis, quam homicidy inter ipsos émergentes ipsorum. . . iudex. . . iudicet et décernât". — Zólyomlipcse, 1330: „qui [villicus] causas universas inter se émergentes. . . iudicabit". — Rózsahegy, 1340: „qui [villicus seu iudex] omnes causas inter se émergentes iudicabit". 283 Fejér, CD V/l. 176. 284 Késmárk, 1269: „qui [villicus] omnes causas eorundem decidere debeat iustitia mediante exceptis quibusdam causis furti, videlicet decimarum, sanguinis et monete, quas iudex noster pro tempore constitutus iudicabit". 285 Bars, 1331: „qui [iudex] omnes causas inter ipsos émergentes iudicabit". 286 Nagyszombat, 1238: „Et omnes, qui in eandem villám. . . convenerint, uni villico sint subiecti". 2

87 Fejér, CD VIII/4. 167. 288 Uo. IX/4. 564; IX/5. 85. 289 Hibe, 1265: „Sed si aliqua causa inter extraneum et ipsos hospites vel aliquem ex hospitibus contingeret suboririr, extunc illam causam villcius et cornes illius extranei, qui agit vel contra quem agitur iudicabunt. . ." 290 Hajnik, A magyar bírósági. . . 88. 291 Besztercebánya, 1255: „nee per totum regnum nostrum coram alio iudíce poterunt conueniri". 292

Szatmár, 1271: „qui si facere iustitiam negligeret non ci vis, sed ipse villicus in presentiam regis citari deberet". — Sopron, 1277: „et si quidem villicus in facienda iusitita negligens fuerit non reus, sed villicus ad nostram presentiam evocetur". -— Pozsony, 1291: „Si vére iudex ipsorum, iurati vel cives in reddenda iustitia defecerint non partes, de iudex et iurati ad nostram presentiam evocetur". — Körmöc, 1328: „qui [iudex] si ín reddenda iusitita ex parte aheusius cohospitis sui cuiquam fuerit tepidus vel negligens, extunc non hopsites, de idem villicus ad regiam presentiam citari debeat eo facto". 293 Zichy Okit. III. 430. 294 Sátoraljaújhely, 1261: „cum necessitate ingruente. . . hospites nostri. . . ad castrum nostram Saturhyg convenerint iudicio castellani nostri pro tempore constituti debeant subiacere, qui eos iudicare debeat auctoritate nostra pariter cum plebano, ita quod sí modum excesserit iudicio, idem plebanus vice persone nostre de immoderate iudicio dictum castellanum debeat prohibere". 295 Uo. : „si negligens esset [villicus] et nollet iustitiam facere querelanti, extunc idem villicus ad castellani presentiam evocatur, de quo castellanus iudicium facere possit a nobis tradita potestate". 296 ifj. Szentpétery I., A tárnoki ítélőszék kialakulása. Századok LXVIII (1934) 28. 297 L. 65—66. jegyzet. 298 Iy. 68. jegyzet. 299 Zimmermann

—Werner, II. 97. 300 Vö. 128. jegyzet 301 Mályusz (A mezővárosi feji. 150) a „libertás civitatis" kifejezést jogszokásnak fordította, és Sárospatak két oklevelére hivatkozott. Az első oklevél 1358ban kelt, és abban a patakiak a királyhoz intézett levelükben (Zichy Okit. III. 137) 101