Budapest Régiségei 35/2. (2002)

TANULMÁNYOK - Szebeni Andrea - Végh András: A budavári volt helyőrségi templom 427-457

A BUDAVÁRI VOLT HELYŐRSÉGI TEMPLOM VI. (153

v - 154

r

) A der ant expugnationi huic praeter duos Regiminum Capellanos campestros Patrem Carolum Gleisner et Berardum (!) Prentaller sex alii nostrae ibidem S. Mariae in Hungária Provinciáé Alumni P Franciscus Tamaskovics P Athanasius Csatáry P Michael Pörös P Maximillianus Munkácsi P Antonius Zách et P Arsenius Promberger omnes Exercitum Romano-Catholicum adhortantes, et animantes atque aegros, sancios (?) et moribundos mortuosque Ecclesiasticis Sacramentis ac reliquis functionibus providentes, qui mox post partam victoriam annuente Duce Exercitus Septem Regiminibus Praesidium ingressis, pro eorundem spiritualibus obsequiis deputati fuere ac juxta Templum május B. Mariae Virginis nunc Soc. Jesu PP locum caeperi, ubi integro Anno in eadem Ecclesia, quae adhuc intégra constiterat spiritualia obiverant munia, vertente Anno transtulerant se Patres nostri ad Residentiam tantisper pro incolatu adaptatam prope forum Militum, alias Caesaream Breche dictum, e regioné vetustate quondam Ecclesiae et Monasterii S. Joannis Evangélistáé, cujus Turrim ac Conventus et Ecclesias rudera post tanti temporis excidium non aliter dignovere, quam a vicina S. Joannis porta, quae nomen istud sub Dominatu etiam Barbari retinuerat. Spiritualia porro obsequia impenderant Patres nostri Militibus Civibusque mox Budam confluentibus, tum in Ecclesia B. Mariae Virginis, tum etiam sub Turri Ecclesiae quondam nostrae S. Joannis Evangélistáé. Dum vero mox dicta Residentia, ad augenda moenia ampliandumque antemurale desideraretur, Clementissimus Imperator Leopoldus ex innata pietate erga hunc S. Ordinem nostrum habitaque servitiorum Provinciáé hujus ratione, tum sub Obsidionibus, quam etiam alias , dum Turcae rerum his in partibus potirentur, per Dominum Stephanum a Verlern Ejusdem S. C. Regiaeque Majestatis Consiliarium ac Cameralem Inspectorem assignari fecit huic Provinciáé nostrae mox dicta vetusti Conventus nostri Rudera cum Turri truncata quidem sub ipsa obsidione est caeterum intégra. Spatium item Monasterio aedificando praefixit eis rudera Ecclesiae forum versus cum olim trans Ecclesiam portám S. Joannis, seu Viennensem versus constiterit, uti rudera, ac Cisterna hoc etiam saeculo visa ostenderant. Facta est haec assignatio, ac jussu Regis in presentia tarn Urbici, quam Militaris Magistratus rite peraeta Statutis Anno 1690. Die 6. Április, cujus assignationis, ac statutionis originale Instrumentum asservatur in Archivo Priovinciae. VII. (154

r

) Taliter porro statuti Patres nostri juxta hanc Turrim et Ecclesiae rudera consederant in domo vicina cujusdam Civis Augustini Schmidt, nee aliud in eodem loco repérant, quam in Turri campanam Librarum 2646. hanc Solymanus /: ut jam innuueram :/ pro indicandis horis retinuerat. Pluribus dein Annis continuerant se Patres nostri in domo illa Turri vicina ac primitias curare domui Dei impendentes de Benefactorum largitate aedifieaverunt Ecclesiam admodum parvam in honorem S. Joannis Evangélistáé ex parte una Turris, ex altera vero sacellum S. Joannis Nepomuceni, in qua etiam etiam (!) erectum fuit Altare S. Annae a qua deinde cognomen aeepit, ad cujus Imaginem gratias sanitatum aegre decumbentibus collatas olim fuisse perhibet Conventus Protocollum. Demum ne aliquod amplius supersit dubium: rudera antiquae S. Joannis Evangélistáé Ecclesiae nos de benignitate Augustissimi Imperatoris et Regis Hungáriáé Leopoldi Magni impetrasse, libet audire Topographiam Magni Regni Hungáriáé 2as editionis quae Li. 3. C. 10. §. 25. Ita memoriae prodidit: „Felicius erat Delubrum S. Joannis Evangeliste cum Regio Minorum Conventu ante Annum 1270. In Budensi Castro a Bela IV excitatum, quod nulla barbaries penitus abolerit, incolitur post receptam per Leopoldum Magnum Budam a Ref

ormatis Seraphici Patris filiis non paucis, nee perinde Ecclesia sui Patroni Titulum Joannis Evangeliste, sicut Joannea Civitatis ab hoc fano denominata porta Viennensi, commutavit. VIII. (154

r

) Diu multumque eunetatum fuerat, donec prima manus Conventui et Ecclesiae exstruendae serio admoveretur; initio equidem angustae domi, forisque res fuerant, dum populosa redderetur Buda, omnibus Convertis sibi domos, aut extruentibus, aut restaurantibus successif dein Francisco-Rakocziana revolutio, quae in his partibus ad Annum usque 1710 perdurans, conatus omnes clusit. Anno tandem 1715. institutus Praesidens P Bernardus Prentaller actutum omnem movit lapidem, ut primum Ecclesiae jacere posset, quod postea magna cum solumnitate Anno 1717. die 18. Április praesente toto Senatu peractum fuit. Idem Praesidens, uti et successores earn deinde locaverunt operám in struetum tarn Ecclesiae, quam Conventus, ut Anno 1730. Residentia isthaec Conventus denominaretur. Opus tarnen vix Anno 1740. Integre completum fuit. Novissimae tandem Anno 1752 Sacellum Lauretanum ab aquilonari parte Sanctuarii aedifieavit Spectabilis Dominus Gabriel Horanyi suis sumptibus, in quo suam, suorumque successorum sepulturam elegit. (OSZK Fol. Lat. 4271.) 445