Szilágyi Sándor szerk.: Erdélyi Országgyűlési Emlékek 7. 1614-1621 (Budapest, 1881)

19. fejezet: 1614-1621 - Törvények és okiratok

obsequia praestare, ab octoaginta plusminus aunis in eo statu se conservarunt. Meclio tamen tempore tentarunt aliqui Cliristianorum divi imperatores, a tali jugo turcico Transylvanos liberare, et regno Hungáriáé iterum incorporare, immensosque thesauros propterea expenderunt, cum etiam Transylvania tunc armis, opibus, munitionibus et omni genere victualium florens, enixe eas Christianitatis copias juvaret; verum ut dixi ob nimiarn vicinitatem Turcarum imperatoris et magnam distantiam Christianorum regnorum inevitabilibus et intolerabilibus difficultati.bus et incommodis affecti praesidiarii, toties partes illas deserere coacti fuerunt, ac precibus muneribusque aegre Turcarum gratiam consecuti Transylvani ad solita obsequia, et tributorum pensionem redierunt. Enimvero nunc longe graviores difficultates et deterior status, cerciusque periculum urget Transylvanos, ut si intempestive, quiescente Christianitate Transylvania a Turcis se averteret, aut saltem aversionis aliquam significationem ostenderet, aut cum Christianis contra Turcas eam aperte tractare innotesceret, nec sese conservare, nec Christianitati utiles esse possent. Accedit denique, quod Turca principem Transylvaniae gubernatorem suum appellat, suspicio forsan alicuius mali inde exoriri posset. At quo ad titulos et ejusmodi Turcarum voces, nóvum non est istud, ad initio enim vei vaivodas, vei gubernatores, vei reges, vei pueros aut mancipia sua vocitaverit Turca principes transylvanos, — nihilominus sicuti nunc, ita semper in liberó principatu eos canservavit; et si status libertatis Transylvaniae per Turcas esset immutatus, neque tota Transylvania auderet principem illum nuncupare, neque ipsémet princeps in talleris, ducatis et aliis monetis, prout nunc facit, auderet se principem inscribi facere, quae pecuniae Constantinopoli etiam ab omnibus visuntur. Ad extremum non intendet Transylvania a Christianitate et sua M

t

e S. quasi abscindi, aut averti, cujus rei argumentum est, quod sicut semper compactata inter aug. domuni Austriacam et Transylvanos fuerunt; ita quae praecedenti anno Posonii conclusa fuerunt, non tantum ipsi Transylvani sese fatentur perpetuo sancte et inconcusse observare, sed et eorum principem modernum jurejurando ad eorundem observatiouem obstrinxerunt, ut quae Christianitati et suae Mtati Transylvania debet, uti christiana provincia, perpetuo fideliter praestet, et quae etiam Turcis ex necessitate tenetur exhibere, ne periclitetur, praeesset. Memini ill»ie et red

me dne superioribus annis me aliquoties scripta exhibuisse, tam suae S. M^? quam inclyto secreto consilio. Pori'o omnes eorum temporum opportunitates, occa-