Fraknói Vilmos (szerk.): Monumenta Hungariae Historica 3. Monumenta Comitialia regni Hungariae 3. 1546—1556 (Bp., 1876)
IV. A POZSONYI ORSZÁGGYŰLÉS 1548. Október- és Novemberben.
228 A rozsoxvi ORSZÁGGYŰLÉS XXXIX. Item nullus dominorum et regnicolarum ac possessionatorum taxas extraordinarias exigat, aut res colonorum suorum violenter auferat. Tarnen secundum veterem consuetudinem pro redemptione capitis domini terrestris, aut in solennitate primitiarum et nuptiarum, aliquod lionestum et tolerabile subsidium dominis eorum ipsi coloni praestare teneantur. XL. Si quis colonorum pro aliquibus delictis et excessibus iure condemnatus fueiit, talis et poenam iure illidecretam subeat, et birsagia seu gravamina iure pronunciata persolvat domino suo terrestri vei eius ofíicialibus. XLI. Item nemo sine manifestis delictis et excessibus colonum suum in carcerem vei vincula coniicere, aut aliis fortassis etiam maioribus cruciatibus afficere possit. XLII. Item si qui nec Dei, nec hominum timore permoti, colonum suum quempiam pactaverint, et ad maiora servitia facienda et census ac munera, et victualia danda, aclministrandaque vi coegerint, vei alio quovis modo contra seriem praesentis constitutionis vexaverint ac oppresserint, talis colonus liberam de bonis domini sui discedendi babeat facultatem, tali modo: quod in singulis Comitatibus eligantur singuli Jurati duodecim Nobiles probi et iurisperiti viri, in minimis vero Comitatibus sex. Talis autem colonus discedere volens, vei dominus aut nobilis, ad cuius bona migrare voluerit, compareat in sede iudiciaria comitatus, ubi residet, ac deferat suam querimoniam coram Yicecomite et Judicibus Nobilium, ac iuratis Nobilibus, quorum iuratorum adminus pars media semper interesse debeat. Qua quidem querimonia delata, Vicecomites et Judices Nobilium ac Jurati Nobiles, postposita illa trina citatione. quae in aliis litibus seu causis fieri sólet, ad primam citationem, super buiusmodi querimonia inter colonum et dominum suum iudiciuni et iustitiam faciant. Et si colonus iustam querimoniam babere compertus fuerit, illorum iudicio, citra omnem appellationem. eo quo voluerit, de bonis domini sui, coram uno Judice Nobilium discedat, ac teneatur dominus suus eum ad bona alterius domini vei Nobilis, quo ire voluerit, dimittere sub poena solutionis centum florenorum partim Judicibus, partim vero parti adversae solvendorum.
