Notitia hungáriae novae historico geographica (Budapest, 2012)

Sopron vármegye

176

COMITATUS SOPRONIENSIS PARS SPECIALIS

Arcis nomen, origines et heri:

conditor:

forma externa:

turrium

substructiones

admirandae:

Castellum Csorna, ordinis Praemonstra- tensis: praepositurae huiatis auctoritas. II.

Castellum Széplak: nomen a situs amoenitate accepit. III.

Nikics, ad quem pertineat? rusticationis

industria: agri circumfusi natura. IV.

Felső-Bük, eius conditor: moles: rus fertile. V.

Dörffel, L. B. Schölleri opus:positio elegans etfrugi. VI.

Castella reliqua: §. XII.

I. Arx Kismárton §.I.

Kis-Martóny arcium Hungáriáé elegantissima, urbi, quam vidimus, cognomini, adsi- ta est. Cum Giletorum gens, late hac ora dominaretur, villam fuisse isthic rusticam, condocti sumus, quam Giletus quidam, in villam urbanam, loci adductus opportunitate, commutavit: lapidibus, ex rudere vetustae cuiusdam arcis, quae supra vineta posita fuit, educendae ei moli, adhibitis. Crevit postea aedificium in castri modum, sub Weissbriachiis potissimum, qui Giletiis decedentibus, Kis-Martonii hac ditione potiebantur: dum a Matthia Corvino, pro Corona Hungáriáé, in pignus daretur, qua de re ad Frakno, destinata opera agemus, quod postea Nicolaus Eszterhdzi, genti suae adseru- it; Ladislaus conservavit; Paullus vero, ea, qua nunc est forma, splendidissime instruxit: [p. 110.] testatur hoc inscriptio, quae in aditu legitur.

Kismárton,

me

A Matthia Corvino rege, pro corona Hung. Archiducatui Austriae, titulo

PIGNORIS, DATAM, RARA FIDELITAS COMITIS PALATINI NiCOLAI EsZTERHÁZY, FAMILIAE acquisivit, A. mdcxxii. clara virtus Comitis Ladislai Eszterházy regno,

FAM ILI AEQUE SUAE PERPETUAVIT.

Anno mdcxlix.

Studiosa industria, Comitis Paulli Eszterházy, Generalis Antemontani, pro familia sua Eszterháziana, e fundamento erexit, ac tali, qua vides, forma, decoravit, A. mdclxxii.

Moles est, qua splendidiorem, tota Hungária haud repereris, forma instructa est quadrata, muro forti, et nitido; angulis, in turres adsurgentibus. Duae harum, a fronte eminent, totidem et terga ornant, singulae, peculiari indicio quodam superbiunt. Quae meridiem respicit, aes campanum sustinet, grave pondo xvn. md. Huic aliud consonat, compluribus campanulis, in ea turri, quae orienti opposita est. Musicam aeris campani vocaveris: quippe, artificiosa manu, affixa tintinnabula, singulis diebus, stato mane, et vesperi, feriuntur, quibus iusto discrimine resonantibus, sonus editur articulatus, odaeque haud dissimilis. Contra, turris septentrionalis, organum habet pneumaticum, pari artificio suapte sonorum. Ad occasum, piscina est, aquam, stupenda fistula, in sublimem turrim, [p. 111.] eructante: adsurgit enim alte cubitos minimum sex et quinquaginta, at, ubi in