Antonius Fekete Nagy: Monumenta rusticorum in Hungaria rebellium anno MDXIV (Magyar Országos Levéltár kiadványai, II. Forráskiadványok 12. Budapest, 1979)
MONUMENTA
1514 Iunii 15 — Buda 72 Betinus de Comitibus Thomae Bakócz legati auditor ad Maximilianum Mariam Sfortiam ducem Mediolani causas et res ab insurgentïbus rusticis gestas scribit. In Charta 22,5x30,5 cm. Sigillum cerae impressum scidaque tectum anulare uti ex copia photographica videri potest. Sign. Archivum Publicum Mediolanense: Archivio Ducale-Sforzesco P. E. Ungheria cart. 649, 1514. Ed. Magyar Tôrténelmi Tár 13 (1867), p. 250. Illustrissime ac excellentissime princeps et domine domine mi observandissime ! Post humilem commendationem etc . Post serenissimi Matthiç Hungarie. etc. regis obitum barones et alii regni nobiles, qui continuis pugnis sub illo rege bellicosissimo diu vaca5 verant, usque ad hçc témpora tranquillitati seu ocio operam dederunt et ut thesauros cumularent, modo sub pretextu defensionis castrorum finitimorum, ne a Turéis occuparentur, modo aliis quesitis coloribus rústicos et vassallos suos diversis vectigalibus onerarunt et aba intolerabilia damna et graves iacturas eis intulerunt. Hinc est, quod populi isti 10 propterea indignati nihil aliud expectabant, ut huius modi iugum excusèrent deponerentque ac in libertatem proclamarent, quam occasionem sive facultatem impune et sine suspitione ah qua conveniendi seu congregandi. Et ut a fide dignis percepi, Bohemi scismatici socios cri minis querentes superioribus temporibus zizanias inter ipsos sic indignatos 15 seminare non erubuerunt, ut errores suos reciperent et ut melius eos deciperent in animarum eorum periculum tria eisdem suadere non abhorruerunt. Primum, quod tempore, quo Bohemie regnum ab apostólica sede defecit, ipsi semper in eorum bellis victores extiterunt. 20 Secundum: nunquam morbo epidimiç laborarunt. Tertium: grandines sive tempestates eorum fruges destruentes nunquam habuerunt et per consequens neque penuriam passi sunt aliquam. Quç omnia aliquando habuerunt perpessique sunt et ulterius a decimis, vectigalibus aliisque oneribus immunes extiterunt et his diabolicis insti25 gationibus regnum hoc Hungariç inficere eorum pereque conati sunt. Sed — ut dixi — istis conveniendi facultas antea concessa est nunquam. Supervenit postea reverendissimus dominus cardinalis Strigoniensis, quem Serenissimus d(ominus) n(oster) ad preces Wladislai Hungarie 30 regis serenissimi suum et apostolice, seolis legatum de latere ad regna ista Hungarie, Bohemie Polonieque etc. destinavit, qui immediate sanctam cruciatam contra Turcas Christiani nominis hostes publicavit et omnibus contra ipsos Turcas euntibus seu mittentibus plenariam omnium peccatorum suorum remissionem concessit. 35 Quo factum est, ut quibusdam usque ad summam mille a d(ominatione) sua reverendissima vivifica divaque cruce signatis. Illico rustici et populares in diversis huius regni provinciis et partibus insurrexerunt et cruce propria auctoritate insigniti sunt et in tanta multitudine congregati auctoritatique sunt, ut régi serenissimo et denique 40 toti regno timorem incutiant.
