Zawisza, Norbert (szerk.): Współczesna Tkanina wegierska - Szombathelyi Képtár Katalógusai (Szombathely, 2011)
Wielki to zaszczyt dla nas, iż zbiory tkaniny współczesnej Galerii w Szombathely mogą gościć w Centralnym Muzeum Włókiennictwa w Łodzi, byłej tekstylnej stolicy Polski. Szombathelyi Képtár jest znana na Węgrzech przede wszystkim z dużych zbiorów malarstwa i rzeźby współczesnej, lecz odkąd w 1990 roku Zbiory Współczesnej Tkaniny zostały przeniesione do naszej galerii, Szombathelyi Képtár zasłynęła z organizowania Biennale (obecnie triennale) Tkaniny Unikatowej. Biennale nasze z roku na rok cieszy się coraz większym zainteresowaniem i z początkowo jednej tylko kategorii międzynarodowej, jaką była Miniatura Tkacka, poszerzyła się o dwie dalsze, jakimi są Flaga oraz Wstęga. Bardzo się cieszymy z wielkiego zainteresowania naszymi zbiorami w Europie, gdzie co roku prezentujemy 2-3 wystawy. Ostatnio braliśmy udział w wystawie „Gender Check” w Wiedniu, którą to wystawę zaprezentowano również w warszawskiej „Zachęcie”. Prezentowane w Centralnym Muzeum Włókiennictwa prace z naszych zbiorów to „śmietanka” węgierskiej awangardy, jak również doskonały materiał, który pozwoli na wgląd w tendencje nam współczesne. Dr. Zoltán Gálig Dyrektor Szombathelyi Képtár Wielkie zasługi w odrodzeniu węgierskiej tkaniny w latach 60. XX wieku miała twórczość Noémi Ferenczy. Wszyscy węgierscy artyści tkaniny właśnie ją uważają za przywódczynię ideową; zwłaszcza ci, którzy pozostali przy tradycyjnej tkaninie jaką jest ta, tkana na krosnach. Jeśli w tradycyjnej sztuce włókna materiał tkacki był podrzędny, tak obecnie artysta często bawi się „wyrażając się” samym surowcem, tworząc tkaninę doświadczalną. Zmieniło się zadanie tkaniny. Nie jest już ona podporządkowana funkcji, lecz zaczęła suwerenne życie. W tkaninie doświadczalnej diametralnie zmienił sie status materiału. Początki współczesnej tkaniny węgierskiej sięgają pierwszej dużej wystawy „Tkanina ścienna ’68”, którą zorganizowano w Budapeszcie w Ernst Múzeum. Sukces wystawy był tak wielki i odbiór pozytywny, że rok później, w całości została zaprezentowana w Szombathely, w Savaria Múzeum. To właśnie muzeum, wraz z ówczesnymi władzami województwa postanowiło by z dala od zgiełku stolicy tu właśnie stworzyć forum dla węgierskiej tkaniny artystycznej. Taka była geneza biennale w Szombathely, którego pierwsza edycja odbyła się w roku 1970. Było to I. Biennale Tkaniny Przestrzenno-Sciennej. Stworzono też warunki dla swobodnej pracy artystów tworząc warsztaty twórcze w miejscowości Velem. Co roku mogło tam pracować 8-10 artystów. W murach Savaria Múzeum zainicjowano kolekcję najlepszych prac z kolejnych edycji biennale z czasem tworząc tam największe zbiory współczesnej tkaniny węgierskiej. Pierwsze dziesięć biennale, był to - tak obecnie nazywany - „złoty okres” zmian w tkaninie, która na skutek eksperymentów formalnych i technicznych „zstąpiła” ze ściany i stała się przestrzenna. Takiego wzlotu twórczego w tkaninie węgierskiej już nigdy więcej nie było. Dalsze poszukiwania jedynie mogły mu dorównać, ale nigdy nie osiągnęły takiego mocnego wyrazu jak w latach 70. i 80. W historii, zarówno zbiorów jak i samego biennale przełomem był początek lat 90. kiedy zbiory, jak również organizację biennale przeniesiono do Szombathelyi Képtár. Wówczas już biennale istniało w trzech kategoriach: tkaniny unikatowej (o którym była już mowa), przemysłowej oraz wystawy międzynarodowej jaką stało się Międzynarodowe Biennale Miniatury Tkackiej. To właśnie to międzynarodowe Biennale Miniatury Tkackiej czyni nas z Centralnym Muzeum Włókiennictwa bratnimi instytucjami; w Łodzi prezentowany jest „duży format”, a w Szombathely - miniatura. W roku 2002 zamknięto ciąg edycji biennale, a od 2003 roku w Szombathely zapoczątkowano organizowanie co trzy lata triennale. W 2012 roku odbędzie się czwarta z kolei edycja imprezy już w pięciu kategoriach jakimi są: Ogólnowęgierska Wystawa Tkaniny Unikatowej, również Ogólnowęgierska Wystawa Tekstylnego Designu i trzy wystawy międzynarodowe - Miniatury Tkackiej, Flag i Wstążek. Anna Cebula Kierownik Działu Tkaniny Szombathelyi Képtár 5
